Bản Xá Nhù, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên hiện có hơn 40 hộ với trên 270 nhân khẩu. Dù nằm cách trung tâm TP. Điện Biên Phủ chỉ khoảng 10km, nhưng thói quen tiêu dùng tiền mặt đã ăn sâu, bám rễ vào tiềm thức nên mọi giao dịch, thanh toán thương mại của người dân chủ yếu sử dụng bằng tiền mặt.

Trưởng bản Vừ A Hồng thông tin, bản đã có mạng internet phủ sóng, bản thân và nhiều người dân trong bản có sử dụng điện thoại thông minh, thậm chí có cài đặt nhiều ứng dụng của ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, do thói quen sử dụng tiền mặt cộng với tâm lý e ngại khi tiếp cận với công nghệ thanh toán mới nên những ứng dụng tải về bản thân chưa một lần sử dụng.

Song song với việc khó thay đổi thói quen, việc thanh toán không dùng tiền mặt lại càng khó khăn hơn đối với người cao tuổi. Đơn cử như việc chi trả an sinh xã hội bằng hình thức không dùng tiền mặt. Toàn tỉnh hiện có trên 36.000 đối tượng người có công, người bảo trợ xã hội được thụ hưởng các chính sách an sinh xã hội. Theo lộ trình, đến hết tháng 7/2023, toàn tỉnh thực hiện chi trả chế độ cho 100% đối tượng chính sách qua tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, hầu hết đối tượng thuộc nhóm này là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng khó khăn, người khuyết tật, người yếu thế trong xã hội và đặc biệt là người cao tuổi nên việc triển khai gặp nhiều trở ngại. Bởi vậy, dù đã quá thời hạn gần 3 tháng, song đến nay toàn tỉnh mới  có trên 50% người dân thuộc đối tượng được cấp tài khoản chi trả.

Không thể phủ nhận sự tiện lợi, an toàn và hiệu quả trong thực hiện các giao dịch điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt mang lại. Tuy nhiên, cùng với những rào cản trên, thì hạ tầng công nghệ chưa đảm bảo cũng là một nguyên nhân khiến việc triển khai các dịch vụ thanh toán điện tử tại các xã vùng cao khó khăn.

Toàn tỉnh hiện còn khoảng 11.000 hộ chưa được sử dụng điện lưới quốc gia; nhiều thôn, bản chưa được phủ sóng điện thoại, sóng di động 3G - 4G; 30% người dân không có điện thoại thông minh; hệ thống cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử  chưa phủ khắp các địa bàn, nhất là các địa bàn vùng cao... Vì vậy, thanh toán điện tử chủ yếu khu vực trung tâm các huyện, thị xã, thành phố còn lại thói quen thanh toán dùng tiền mặt vẫn được sử dụng ở hầu hết các xã trên địa bàn tỉnh.

Mục tiêu tỉnh Điện Biên đề ra đến năm 2025, tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử là 50% và có trên 45% người trưởng thành có tài khoản giao dịch tại ngân hàng hoặc các tổ chức được phép khác. Với tỷ lệ dân số trên địa bàn tỉnh sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt đến cuối năm 2022 là 35%. Để đạt được những kỳ vọng trong đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, vẫn cần một lộ trình dài và hợp lý giải quyết từng bước những khó khăn. Ngoài đầu tư hạ tầng, đa dạng hóa và gia tăng tiện ích các dịch vụ thanh toán ở khu vực nông thôn, vùng cao thì trên hết vẫn là nỗ lực thay đổi nhận thức, thói quen của người dân về những lợi ích mà thanh toán không dùng tiền mặt mang lại.

Thu Hằng