Bản Pu Lau cách trung tâm xã Mường Nhà gần 15km với diện tích địa hình chủ yếu là đồi núi. Từ năm 2017 trở lại đây nhận thấy dứa mật hợp khí hậu thổ nhưỡng, dứa trồng có chất lượng và năng suất cao nên diện tích trồng nương ngô, sắn ở Pu Lau dần được thay thế thành trồng dứa mang lại hiệu quả kinh tế cho bà con.

Đi dọc đường qua bản Pu Lau những ngày tháng 6 tháng 7 là khung cảnh tấp nập người bán người mua; gùi lớn, gùi nhỏ đựng dứa được vận chuyển tập kết xuống lán ven đường. Đây là thời điểm bắt đầu mùa thu hái dứa, mùa ấm no của bà con nơi đây.

Ít ai biết từ năm 2019 sau một năm mùa vụ thành công, hộ trồng thử ít thì thu 30 – 40 triệu đồng, hộ trồng nhiều dứa thu hàng trăm triệu đồng. Dứa thu hoạch thương lái tới tận nơi thu mua, giá cả ổn định nên cả bản học hỏi làm theo. Diện tích dứa được mở rộng nhanh chóng. Đến thời điểm hiện tại, bản Pu Lau là khu vực trồng dứa lớn nhất xã với hơn 100ha.

Ông Lò Văn Biển, Chủ tịch UBND xã Mường Nhà cho biết: Bản Pu Lau với 112 hộ hơn 500 nhân khẩu, nhờ dứa mật chỉ trong vòng vài năm đã thoát nghèo hơn 20 hộ; cả bản chỉ có 1 hộ nghèo do hoàn cảnh, thiếu hụt sức lao động (vợ khuyết tật là lao động chính, chồng bị mù không có khả năng lao động).

Nhận thấy giá trị phát triển kinh tế nhờ trồng dứa, xã đã kết hợp cùng già làng, trưởng bản, người có uy tín tích cực tuyên truyền, vận động bà con trong xã chuyển đổi giống cây trồng, noi theo Pu Lau để phát triển kinh tế.

Cùng với việc thành lập HTX Dứa Pu Lau, ngoài liên hệ, tìm kiếm đầu ra ổn định cho dứa thương phẩm, các thành phần cây dứa cũng được tận dụng như lá, mầm… tạo thêm nguồn thu nhập cho bà con.

Anh Thào A Giàng, cán bộ khuyến nông kiêm Giám đốc HTX Dứa Pu Lau chia sẻ: Dứa mật Pu Lau có thời gian sinh trưởng dài, sau khi trồng 2 năm sẽ bắt đầu cho thu hoạch đều và kéo dài trong vòng 3 - 4 năm. Thời gian đầu người dân chỉ tập trung bán quả dứa chín, các phần khác của dứa chưa được chú trọng khai thác. Nhận thấy dứa là hướng đi giúp bà con phát triển kinh tế ổn định bền vững, HTX kết hợp tìm kiếm, liên kết tiêu thụ sản phẩm để tăng giá trị kinh tế từ dứa. Thời điểm hiện tại, dứa đều cho thu hoạch ổn định, các hộ dân có nhiều khâu, nhiều lần thu hái sinh lợi từ dứa hơn.

Đối với các gia đình trồng diện tích lớn, nhằm tránh dứa chín rộ, thu hái không kịp gây thiệt hại thì đầu tháng 6 sẽ bắt đầu thu hái quả xanh, các doanh nghiệp thu mua chủ yếu ở Thanh Hóa, giá dứa xanh trung bình 5.000 đồng/kg. Với dứa chín sẽ bán đổ, bán buôn cho thương lái, do thu hái đều đặn, không tồn quá nhiều hàng nên giá thành ổn định, dao động từ 8.000 - 12.000 đồng/kg; 1ha cho thu nhập mỗi năm khoảng 200 triệu đồng.

Không chỉ thu nhập chính từ dứa quả, HTX Dứa Pu Lau liên kết tiêu thụ các sản sản phẩm khác như lá dứa, mầm dứa, gốc dứa già. Đối với mầm dứa, gần 2 năm phát triển sẽ bắt đầu tách mầm bán giống. Một cây khỏe mạnh khi tách sẽ thu được 3 mầm với giá 2.000 đồng/mầm, 1ha đất dốc mật độ trung bình 35.000 cây đem lại thu nhập không nhỏ cho bà con.

Lá dứa tươi cũng được thu hái phụ thêm thu nhập cho bà con. Đây là nguyên liệu thô thay thế sợi gai xanh được HTX sợi dứa thu mua giá 1.000 đồng/kg. Với diện tích 1ha, một năm thu về hơn 20 triệu đồng.

Anh Vàng A Ly, một trong những hộ có diện tích dứa lớn nhất bản Pu Lau chia sẻ: Nhà có 2ha dứa, trước kia cả năm trông chờ vào thu quả, hiện tại ngoài thu quả còn tận dụng thêm các phần khác của dứa để duy trì cuộc sống cũng như đầu tư chăm sóc, phát triển diện tích dứa sẵn có nên đời sống ổn định hơn. Với diện tích 2ha dứa thì có hơn 1ha thu hoạch trái, mỗi năm gia đình thu về hơn 350 triệu đồng; chi phí phát sinh trong năm như phân bón, công chăm sóc, thu hái, duy trì cuộc sống… được tính vào các sản phẩm phụ thêm như bán giống, lá dứa.

Có thể thấy dứa mật là minh chứng cho hiệu quả của chuyển dịch cơ cấu cây trồng trên đất dốc tại Mường Nhà. Dứa mật đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống bà con bản Pu Lau nói riêng và người dân xã Mường Nhà nói chung. Với sự tham gia của người dân, chính quyền địa phương cũng như các tổ chức, cá nhân tại Mường Nhà trong việc liên kết tiêu thụ sản phẩm, tăng giá trị cây trồng thì dứa mật là cây trồng được kỳ vọng là mũi nhọn xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế ổn định tại địa phương.