Văn hóa - Xã Hội

Theo kế hoạch được UBND thị xã Mường Lay xây dựng, hoạt động Du lịch mùa nước nổi trên sông Đà sẽ được tổ chức xuyên suốt từ tháng 10/2024 đến hết tháng 3/2025. Trong đó bao gồm 3 nội dung chính: Tổ chức Lễ Khai mạc du lịch mùa nước nổi trên sông Đà (26/10/2024); Lễ hội đua thuyền đuôi én lần thứ X và Giải vô địch các Câu Lạc bộ dù lượn quốc gia lần thứ V năm 2025 (từ ngày 31/12/2024 - 5/1/2025); các hoạt động trải nghiệm, như: Lướt ván phản lực, dù lượn động cơ, bay dù lượn trải nghiệm…

Song song với đó, từ tháng 10/2024 - 3/2025, thị xã sẽ tổ chức các hoạt động thúc đẩy du lịch, phục vụ du khách như: Tham quan lòng hồ, trải nghiệm đánh bắt thuỷ sản, cắm trại; trải nghiệm văn hóa tại các bản văn hóa dân tộc Thái, tham quan di tích Hang Bản Bắc, Pú Vạp, Nhà tù Lai Châu; tổ chức các Tour trekking để khám phá các cung đường, khu rừng nguyên sinh, ruộng bậc thang ở các bản vùng cao; trải nghiệm đua thuyền đuôi én; trải nghiệm làm bánh Khẩu xén, bánh Chí Chọp, cá tép dầu, làm ghế mây, chế tác đàn tính.

Hiện nay, thị xã đã hoàn thiện kế hoạch, kịch bản, thành lập Ban Tổ chức, các tiểu ban, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị thành viên. UBND các xã, phường và cơ quan liên quan theo chức năng, nhiệm vụ tích cực công tác chuẩn bị. Đặc biệt, thị xã tập trung công tác tuyên truyền và chỉnh trang đô thị, huy động các lực lượng và nguồn lực để tham gia tổ chức các hoạt động, nhằm mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị, chu đáo nhất.

Ông Lèng Văn Hùng, Bí thư Chi bộ bản Vằng Xôn chia sẻ: Kể từ khi bắt tay xây dựng Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, bản Vằng Xôn đã có nhiều giải pháp linh hoạt, cách làm cụ thể để mỗi người dân hiểu cùng thực hiện. Bà con nơi đây chủ yếu sản xuất nông nghiệp, bởi vậy việc chia sẻ kinh nghiệm về kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt cũng như lao động sản xuất là một trong những cách làm hiệu quả để người dân trong bản khơi dậy tinh thần đoàn kết, cùng nhau xóa đói giảm nghèo.

Như để minh chứng cho lời nói của mình, Bí thư Chi bộ bản Lèng Văn Hùng đưa chúng tôi đến mục sở thị những mô hình chăn nuôi điển hình của bản. Quả thực như vậy, kinh nghiệm về kỹ thuật chăn nuôi đều được mọi người trong bản chia sẻ với nhau nên hầu hết các mô hình chăn nuôi dù lớn hay nhỏ cũng đều được xây dựng cách xa nơi ở, chuồng trại vệ sinh sạch sẽ. Cả bản Vằng Xôn hiện có hơn 300 con trâu, bò; trên 3ha ao thả cá và hàng nghìn con gia cầm. 116/116 hộ dân trong bản đều có chuồng trại chăn nuôi.

Không chỉ giúp nhau phát triển kinh tế, hoạt động văn hóa, văn nghệ, xây dựng gia đình văn hóa ở Vằng Xôn ngày càng đi vào chiều sâu. Hiện bản duy trì hoạt động 3 câu lạc bộ văn hóa văn nghệ, thu hút hơn 50 người tham gia. Việc duy trì và tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ tại chỗ đã tạo được môi trường tốt cho việc tập hợp quần chúng. Từ đó, những giá trị văn hóa truyền thống được trao truyền và phát huy có hiệu quả. Hơn thế, tinh thần đoàn kết cộng đồng được nhân lên.

Có một điều rất đáng quý ở Vằng Xôn, đó là dù còn nhiều khó khăn nhưng các gia đình đều quyết tâm cho con “theo cái chữ” đến cùng. Người dân Vằng Xôn hiểu rằng chỉ có đi học mới thoát được nghèo nên nhiều năm qua, bản Vằng Xôn không có trường hợp học sinh bỏ học giữa chừng; 100% trẻ trong độ tuổi đều được đến trường.

Chúng tôi đến điểm trường Tiểu học Vằng Xôn, thuộc Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Khăn khi cô và trò đang say mê với bài giảng. Được biết, dạy học ở điểm trường, nhiều thầy cô giáo còn kiêm luôn cả việc nấu ăn cho các em. Sẻ chia với những vất vả của các thầy, các cô nên các phụ huynh có con đang theo học ở điểm trường đã phân công nhau luân phiên đến trường nấu ăn cho các con. Thực phẩm cho các bữa trưa được nhà trường chuẩn bị, cộng thêm các loại thực phẩm khác như gạo, trứng, măng nứa, dầu ăn… được phụ huynh mang tới ủng hộ mỗi sáng, giúp bữa ăn của các em thêm đủ đầy. Để rồi, những bữa cơm đong đầy yêu thương ấy cũng chính là nguồn động viên, giúp bước chân đến trường của học sinh ở bản vùng cao Vằng Xôn thêm vững tin hơn.

Việc thực hiện tốt Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” chính là động lực để bản Vằng Xôn bứt phá trong phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống. Từ đó, góp phần đấu tranh bài trừ các tệ nạn xã hội, xây dựng đời sống lành mạnh, tạo nên diện mạo mới cho quê hương. Nhân dân trong bản có sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, chấp hành tốt các chính sách, pháp luật của Nhà nước. Bản Vằng Xôn hiện chỉ còn 6 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 8,7%; toàn bản có trên 98% gia đình làm được nhà kiên cố; 100% gia đình trong bản không nghe, không tin theo luận điệu tuyên truyền của kẻ xấu; bà con thực hiện tốt 5 nội dung của cuộc vận động đề ra; nhân dân đoàn kết phát huy dân chủ, giữ vững kỷ cương và tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội.

Về Vằng Xôn hôm nay, không khó để cảm nhận diện mạo nông thôn mới đã và đang đổi thay từng ngày. Không chỉ đời sống ngày càng được nâng lên, những đổi thay tích cực còn thể hiện ở ý thức chấp hành pháp luật, thực hiện nếp sống văn minh, vun đắp tình làng nghĩa xóm. Các giá trị văn hóa truyền thống được giữ gìn và lan tỏa, thấm sâu vào mỗi người dân, gia đình và cộng đồng dân cư ở Vằng Xôn. Đây chính là động lực thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Không để người nghèo tái nghèo

“Thoát nghèo - tái nghèo” là vòng luẩn quẩn, nỗi lo không chỉ với người vừa thoát nghèo mà còn cả cấp ủy, chính quyền địa phương, đặc biệt ở địa bàn khó khăn, miền núi. Với người nghèo, thoát nghèo đã khó nhưng để không trở lại “điểm xuất phát” thì càng cần sự quyết tâm, nỗ lực hơn rất nhiều.

Với đặc thù người dân tộc thiểu số chiếm 95% dân số, kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp nhưng khi cả hệ thống chính trị vào cuộc, công tác giảm nghèo của huyện Mường Chà đạt những kết quả đáng khích lệ. Căn cứ điều kiện, đặc điểm, lợi thế và nhu cầu thiết thực của người dân, các xã được trao quyền chủ động lựa chọn nội dung nào cần làm trước, nội dung nào cần làm sau, mức độ làm đến đâu để phù hợp.

Chắt lọc kinh nghiệm từ nhiều địa phương trong công tác giảm nghèo bền vững, không để hộ nghèo tái nghèo, huyện Mường Chà đã chọn lựa các mô hình hỗ trợ phát triển kinh tế hiệu quả. Tiêu biểu như việc liên kết của xã Mường Mươn với Hợp tác xã Nam Dương (thị trấn Mường Chà) khi trồng 18,4ha bí xanh tại các bản: Mường Mươn 1, Huổi Vang, Púng Giắt 1, Púng Giắt 2.

Vốn quen với lối canh tác truyền thống, khi triển khai mô hình không ít người dân băn khoăn về hiệu quả kinh tế của cây bí xanh mang lại. Bởi vậy, để thu hút sự tham gia tích cực của người dân thì việc tuyên truyền vận động được xã Mường Mươn coi là giải pháp hàng đầu. Chỉ sau 1 vụ thu hoạch, bí xanh đã trở thành cây giảm nghèo của xã.

Là gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, chồng mất do tai nạn chị Lò Thị Dung, bản Púng Giắt 2, xã Mường Mươn một mình nuôi 2 đứa con thơ. Sau khi được các cấp, chính quyền quan tâm hỗ trợ làm nhà ở, không muốn tái nghèo chị Lò Thị Dung tích cực tham gia mô hình trồng bí xanh.

Trong căn nhà mới đang trong giai đoạn hoàn thiện nằm dọc đường Quốc lộ 12, chị Lò Thị Dung cho biết: “Trước đây bà con chỉ trồng 1 vụ lúa/năm nhưng thiếu nước nên năng suất, chất lượng rất kém. Với muốn thoát nghèo bền vững, tôi chuyển sang trồng bí xanh do xã triển khai, mỗi năm thu 2 vụ, giá trung bình 6 - 8 nghìn đồng/kg. Nhờ đó, gia đình tôi đã có thêm nguồn thu nhập ổn định.”

Trên đà thắng lợi đó, từ mô hình trồng bí xanh đầu tiên với diện tích 2,6ha, đến nay toàn huyện Mường Chà có hơn 28ha bí mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân thoát nghèo bền vững.

Với đặc thù là tỉnh miền núi biên giới, 82% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, cuộc sống của người dân trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Bởi vậy, khi triển khai thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã nhất quán với chỉ đạo: Các cấp, các ngành và mỗi cán bộ, đảng viên phải vào cuộc thực hiện tốt các chương trình, dự án giảm nghèo, tạo sinh kế ổn định cho người nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao, biên giới.

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Điện Biên được Trung ương giao tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững hơn 2.063 tỷ đồng. Vốn thực hiện năm 2023 trên 984 tỷ đồng (vốn ngân sách Trung ương giao hơn 957 tỷ đồng, ngân sách địa phương trên 27 tỷ đồng) và nguồn vốn huy động khác 450 triệu đồng, để triển khai 7 dự án như: Dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo; hỗ trợ phát triển sản xuất; phát triển giáo dục nghề nghiệp...

Tỉnh đã ban hành 13 văn bản quy phạm pháp luật (trong đó HĐND tỉnh ban hành 7 nghị quyết; UBND ban hành 6 quyết định) quy định cụ thể để thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững.

Để chỉ đạo thực hiện xuyên suốt, thống nhất, 10/10 huyện, thị xã, thành phố thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện các chương trình MTQG do Chủ tịch UBND cấp huyện làm trưởng ban chỉ đạo; xây dựng quy chế hoạt động; phân công nhiệm vụ cụ thể cho thành viên Ban Chỉ đạo phụ trách từng địa bàn. Tương tự với cấp xã cũng thành lập Ban Quản lý thực hiện các chương trình MTQG do Chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, phân công nhiệm vụ cụ thể từng thành viên, tổ chức đoàn thể phụ trách, giúp đỡ thôn, bản.

Những kết quả tích cực

Với các giải pháp tổng thể từ tỉnh, huyện đến cơ sở, Chương trình Giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh Điện Biên ngày một khởi sắc.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết: Triển khai thực hiện các chương trình giảm nghèo, 7 huyện thuộc nhóm huyện nghèo được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022, gồm: Điện Biên Đông, Mường Ảng, Tuần Giáo, Tủa Chùa, Mường Chà, Mường Nhé và Nậm Pồ đã tăng cường huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn. Nhất là vốn Chương trình Giảm nghèo bền vững để hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân; cùng với đó là sự nỗ lực phấn đấu vươn lên của hộ nghèo.

Đến cuối năm 2023 tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 25,68% (giảm 4,6% so với năm 2022, đạt 116% so với kế hoạch). Trong đó, tại các huyện nghèo, tỷ lệ hộ nghèo giảm 6,7% so với năm 2022 (đạt 122% so với  kế hoạch); góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh trên địa bàn.

Hội thi có sự tham gia của 10 đội thi với 200 thí sinh đến từ 10 huyện, thị xã, thành phố. Các đội thi tranh tài qua 4 phần thi bằng hình thức sân khấu hóa, gồm: Màn chào hỏi, kiến thức pháp luật, xử lý tình huống và tiểu phẩm tuyên truyền. Nội dung là các chủ đề pháp luật mang tính thời sự, liên quan thiết thực đến thực thi pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc, trọng tâm là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.

Thông qua Hội thi nhằm góp phần nâng cao nhận thức, hiểu biết về lĩnh vực công tác dân tộc, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, công chức vùng dân tộc thiểu số. Là dịp giao lưu học hỏi, tăng cường sự hiểu biết, đoàn kết của đồng bào, chia sẻ kinh nghiệm hay, mô hình hoạt động có hiệu quả, phù hợp để nhân rộng trong vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Các đội thi đã thể hiện những màn chào hỏi ấn tượng, tiểu phẩm hay, hấp dẫn mang bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc theo đặc thù của từng huyện. Đồng thời đưa ra được cách xử lý tình huống sáng tạo trong công tác tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào dân tộc một cách hiệu quả nhất.

Ban Tổ chức đã 1 giải nhất, 1 giải nhì, 3 giải ba và 5 giải khuyến khích; trong đó giải nhất thuộc về đội thi huyện Mường Ảng. Ngoài ra, Ban Tổ chức cũng trao các giải phụ gồm: Đội thi có màn chào hỏi hay nhất; Đội thi trả lời tình huống xuất sắc nhất; Đội thi có tiểu phẩm tuyên truyền ấn tượng nhất; Đội thi có kịch bản hay nhất; Đội thi có trang phục đậm đà bản sắc dân tộc nhất.

Niềm tin ở Nậm Đích

Ở bản vùng cao cách trung tâm xã hơn 40km, từ nhỏ anh Vàng A Hồ, bản Nậm Đích, xã Chà Nưa (huyện Nậm Pồ) chỉ biết quanh quẩn với nương rẫy; hết mùa trỉa ngô lại gieo lúa. Sinh kế gia đình phụ thuộc vào thiên nhiên là chính, sản xuất manh mún, phương thức canh tác lạc hậu. Bố mẹ anh Hồ vốn là hộ nghèo bền vững ở Nậm Đích, gia đình đông nhân khẩu nên khi anh quyết định lấy vợ, tách ra ở riêng rồi ước mong dựng được căn nhà kiên cố là việc khó như tìm đường lên trời. Vậy nên chẳng khó hiểu khi tách hộ từ năm 2013 anh Hồ tiếp tục “nối gót” bố mẹ trở thành hộ nghèo hơn chục năm ở Nậm Đích. Thế nhưng câu chuyện của gia đình anh Vàng A Hồ nay đã khác!

Một ngày cuối tháng 8, dù mặt trời đã lên cao nhưng anh Vàng A Hồ vẫn tất bật cùng các thợ mộc dựng khung nhà. Dù mồ hôi nhễ nhại song ánh mắt anh Hồ ánh lên niềm vui, sự phấn khởi bởi chỉ vài tuần nữa thôi, gia đình sẽ không còn phải sống trong căn nhà nhỏ xuống cấp, mục nát nữa.

Căn nhà mới 5 gian là “trái ngọt” của gia đình anh Hồ sau khi thay đổi tư duy, nỗ lực làm kinh tế. Anh Vàng A Hồ nhận thức rõ việc muốn thoát nghèo thì trước hết bản thân phải nỗ lực vươn lên, không trông chờ ỷ lại vào Nhà nước như trước nữa. Nghĩ là làm, học xong lớp đào tạo nghề, anh đi làm thợ hàn ở TP. Hà Nội với mức thu nhập ổn định từ 15 -16 triệu đồng/tháng và trở thành hộ đầu tiên ở Nậm Đích đăng ký thoát nghèo.

Cùng sự nỗ lực của bản thân, anh Hồ nhận được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền huyện Nậm Pồ sau khi rà soát, đã hỗ trợ gia đình anh 40 triệu đồng để làm nhà từ nguồn vốn Dự án 5 (Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững). Dù số tiền hỗ trợ cùng tích lũy của gia đình chưa đủ để hoàn thiện căn nhà, song anh Vàng A Hồ không quá lo lắng, bởi anh tin tưởng mình đủ sức lao động tạo thu nhập để hết nghèo.

Không chỉ bằng lòng với niềm vui hoàn thành được ước mong là ngôi nhà mới, anh Hồ còn ấp ủ nhiều mục tiêu nữa. Bản được cấp điện lưới quốc gia chưa lâu, vì thế sau khi có nhà mới, anh Hồ dự định sẽ tiếp tục đi làm nghề dành tiền mua tivi và chiếc máy xát để làm dịch vụ, tăng thêm thu nhập. Căn nhà hoàn thành, có phương tiện nghe nhìn cũng là lúc gia đình anh lấp đầy tiêu chí còn thiếu hụt, chắc chắn trở thành hộ đăng ký thoát nghèo thành công ở Nậm Đích.

Chương trình đã trao tặng 125 suất quà cho người dân 2 bản. Mỗi suất quà bao gồm: Gạo, lương khô, dầu ăn, nước mắm, mỳ tôm, chăn, áo và một số đồ dùng thiết yếu khác. Tổng các suất quà trao tặng trị giá gần 123 triệu đồng.

Đây là hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ, giúp đỡ người dân 2 bản vùng cao Hua Chăn, Hua Nạ vượt qua những khó khăn trong cuộc sống; đồng thời góp phần thực hiện tốt công tác đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn huyện Tuần Giáo.