Với phương châm Trung ương làm trước, địa phương làm sau, cả hệ thống chính trị đồng lòng vào cuộc với tinh thần khẩn trương, thần tốc. Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã công bố việc sắp xếp, sáp nhập tổ chức sau đó là các tỉnh, thành trong cả nước cùng thực hiện. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị cả nước đang thực hiện thực sự là cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức, bộ máy. 

Cụm từ “cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy” đã trở thành vấn đề thu hút sự chú ý của dư luận xã hội cả nước. Phải thừa nhận rằng, đây thực sự là cuộc cách mạng khi chỉ trong hai tháng qua cả hệ thống chính trị có sự chuyển động dứt khoát, mạnh mẽ sắp xếp, tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Kỳ họp bất thường lần thứ 9 của Quốc hội khóa XV diễn ra những ngày qua đã thông qua 4 luật và nhiều nghị quyết, trong đó có nghị quyết về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và 4 nghị quyết để thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy của Quốc hội, Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Theo đó, bộ máy Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 sau sắp xếp, tinh gọn còn 14 bộ, 3 cơ quan ngang bộ, 5 cơ quan thuộc Chính phủ, giảm 5 bộ, cơ quan ngang bộ so với đầu nhiệm kỳ. Số lượng thành viên Chính phủ cũng giảm so với đầu nhiệm kỳ; hàng loạt nhân sự sẵn sàng nghỉ việc nhường cơ hội cống hiến, xây dựng đất nước cho người trẻ. Mọi việc diễn ra nhanh chóng, dứt khoát không có tình trạng chần chừ, đùn đẩy, né tránh mỗi khi nhắc tới vấn đề nhân sự. Những gì đang diễn ra cho thấy hệ thống chính trị nước ta quyết tâm nỗ lực thay đổi toàn diện và triệt để về mô hình tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Noi gương Trung ương, Điện Biên đã xây dựng phương án sáp nhập các sở, ngành, giảm đầu mối, nâng cao hiệu quả công việc. Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TU ngày 12/2/2025 về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, hệ thống chính trị của tỉnh. Theo đó, kết thúc hoạt động của 6 đảng đoàn (HĐND tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh, Hội LHPN tỉnh, Hội Nông dân tỉnh, Hội Cựu chiến binh tỉnh, LĐLĐ tỉnh), 3 ban cán sự đảng (UBND tỉnh, Viện KSND tỉnh, TAND tỉnh). Chuyển chức năng, nhiệm vụ của các đảng đoàn, ban cán sự đảng cho ban thường vụ đảng ủy, cấp ủy của các tổ chức, cơ quan, đơn vị nơi kết thúc hoạt động của đảng đoàn, ban cán sự đảng. Kết thúc hoạt động của Đảng bộ Khối Cơ quan và Doanh nghiệp tỉnh. Thành lập Đảng bộ các cơ quan Đảng tỉnh và Đảng bộ Ủy ban nhân dân tỉnh. Hợp nhất Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và Ban Dân vận Tỉnh ủy; giải thể Ban Bảo vệ chăm sóc sức khỏe cán bộ tỉnh; giao sắp xếp các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh. Căn cứ Nghị quyết số 26 của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 224/NQ-HĐND ngày 20/2/2025 thành lập các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh. Theo đó, sáp nhập để thành lập 6 sở, gồm: Sở Tài chính (hợp nhất Sở KHĐT và Sở Tài chính), Sở Xây dựng (hợp nhất Sở Xây dựng và Sở GTVT), Sở KH&CN (hợp nhất Sở KH&CN và Sở Thông tin và Truyền thông), Sở Nông nghiệp và Môi trường (hợp nhất Sở NN&PTNT với Sở Tài nguyên và Môi trường), Sở Nội vụ (hợp nhất Sở LĐ-TB,XH và Sở Nội vụ), Sở Dân tộc và Tôn giáo trên cơ sở Ban Dân tộc tỉnh. Sau sáp nhập, thành lập, UBND tỉnh có 14 sở, ngành. Nghị quyết nhận được sự tán thành của 44/44 đại biểu HĐND tỉnh cho thấy sự đồng lòng, quyết tâm cao trong thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Những hạn chế trong tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị đã được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra trong bài viết về xây dựng hệ thống chính trị. Đó là “tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối; hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, quan hệ công tác giữa nhiều cơ quan, bộ phận chưa thật rõ ràng, còn trùng lắp, chồng chéo; phân định trách nhiệm, phân cấp, phân quyền chưa đồng bộ, hợp lý, có chỗ bao biện làm thay, có nơi bỏ sót hoặc không đầu tư thích đáng... Tinh giản biên chế mới tập trung giảm số lượng, chưa gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ...”.

Khắc phục những hạn chế nêu trên, việc sắp xếp, sáp nhập các cơ quan, đơn vị đã giảm bớt đầu mối tổ chức; quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền các cơ quan, đơn vị; giảm tầng nấc trung gian để giải quyết công việc hiệu quả hơn. Giảm đầu mối kéo theo giảm nhân sự. Xác định rõ vai trò, trách nhiệm, không ít cán bộ từ Trung ương tới địa phương có kinh nghiệm, vị trí cao tình nguyện làm đơn xin nghỉ công tác nhường chỗ cho người trẻ và tạo thuận lợi cho việc sắp xếp, sáp nhập cơ quan, đơn vị.

Tinh gọn tổ chức bộ máy là việc làm rất khó bởi liên quan đến tâm tư, nguyện vọng, quyền lợi của cá nhân, tổ chức. Do đó, quá trình thực hiện cần đảm bảo khách quan, thận trọng, dân chủ. Không để cán bộ thiệt thòi, cùng với việc sáp nhập, tinh gọn là nghiên cứu cơ chế, chính sách hỗ trợ cán bộ nghỉ do sắp xếp bộ máy theo hướng thu hút, giữ chân, đào tạo, đãi ngộ người tài; đánh giá đúng để sử dụng đúng cán bộ.

Cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đòi hỏi sự thống nhất, đoàn kết, quyết tâm, quyết liệt để việc triển khai được tiến hành tích cực, hiệu quả. Chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động cần đảm bảo quyền lợi để “Không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy”.