Văn hóa - Xã Hội

Thi đấu đẩy gậy, ném còn, đi cà kheo, kéo co - những môn thể thao truyền thống đã gắn bó từ bao đời nay với đời sống, sinh hoạt, lao động của nhân dân thị xã là hoạt động thi đấu không thể thiếu và thu hút sự  tham gia, cổ vũ của đông đảo bà con. Được đưa vào phần hội, phần thi đấu các môn thể thao dân tộc diễn ra sôi nổi, thu hút sự cổ vũ náo nhiệt của đông đảo tầng lớp nhân dân, du khách.

Chị Lường Thị Thuyết, phường Na Lay (thị xã Mường Lay), vận động viên thi đấu môn đẩy gậy cho biết: Tham gia thi đấu tại lễ hội tôi rất phấn khởi. Đây là dịp để chúng tôi đua tài, rèn luyện sức khỏe, sự dẻo dai, bền bỉ và khéo léo; cũng như tạo sự gắn kết trong nhân dân, nâng cao sức khỏe lao động sản xuất.

Một trong những trải nghiệm văn hóa mà du khách không thể bỏ qua là hội thi ẩm thực dân tộc “Mường Lay điểm đến”. Bằng bàn tay khéo léo, 13 đội thi đã chế biến những món ăn đặc sắc, hấp dẫn, được trình bày đẹp mắt, đảm bảo các điều kiện an toàn thực phẩm. Mỗi mâm cơm đều được chế biến từ sản vật mang đậm bản sắc, hương vị đặc trưng của mảnh đất, con người địa phương. Trong đó, không thể thiếu các món ăn dân tộc đặc trưng của người Thái trắng, sống ở khu vực sông nước ở thị xã Mường Lay như khẩu xén, chí chọp, cá suối, tôm…

Trong khuôn khổ lễ hội, không gian văn hóa của các dân tộc được tái hiện một cách sinh động qua kiến trúc nhà ở truyền thống. Tại đây, mỗi dân tộc trưng bày, giới thiệu các sản phẩm của địa phương, những nét văn hóa đặc trưng của từng dân tộc. Trong không gian văn hóa cũng tổ chức cho các nghệ nhân, diễn viên đội văn nghệ quần chúng của bản, tổ dân phố các hoạt động văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian tạo nên không gian văn hóa sống động, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu và trải nghiệm.

Việc khai thác các giá trị văn hóa, thể thao dân tộc trong khuôn khổ Lễ hội đua thuyền đuôi én lần thứ X, Giải vô địch các Câu lạc bộ dù lượn quốc gia lần thứ V, Giải lướt ván phản lực lần thứ I, năm 2025 đã góp phần giới thiệu, quảng bá về mảnh đất, con người thị xã Mường Lay; tạo không khí phấn khởi trong những ngày đầu năm mới. Những điểm đến du lịch, sản phẩm đặc trưng truyền thống và nét ẩm thực độc đáo, hấp dẫn của các dân tộc tiếp tục được khai thác và đưa đến với du khách mọi miền.

Bài, ảnh: Minh Thảo

Theo nhiều phân tích, đánh giá thì một trong những khó khăn lớn nhất của đợt sắp xếp lần này đó là tâm lý ngại thay đổi. Một số cá nhân, tổ chức lo ngại mất vị trí, quyền lợi, hoặc cảm giác bất an trước thay đổi lớn. Do đó, bên cạnh lộ trình khoa học, minh bạch thì tâm lý cán bộ được xem là nền tảng vững chắc giúp triển khai thực hiện thành công nghị quyết.

Phát huy tinh thần nêu gương

Thực tiễn cho thấy, ở đâu, nơi nào cán bộ, đảng viên, đặc biệt là những người đứng đầu nêu gương trong thực hiện, nơi đó bộ máy chính quyền hoạt động có hiệu lực, hiệu quả hơn. Trong sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, lại càng không ngoại lệ.

Tham gia công tác từ năm 1985, sau nhiều phấn đấu, nỗ lực ông Lò Văn Nguyên được bổ nhiệm làm Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Mường Thín (huyện Tuần Giáo). Với gần 40 năm công tác tại địa phương, ông Nguyên đã đảm nhiệm qua nhiều vị trí khác nhau, như: Bí thư Đoàn xã, Trưởng Công an xã, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã. Tuy nhiên, trước đòi hỏi trong tình hình mới, với tấm bằng trung cấp, ông Nguyên khó đảm bảo và đáp ứng yêu cầu công việc.

Trước chủ trương tinh giản biên chế theo Nghị quyết 18, ông Nguyên chủ động xin nghỉ hưu trước tuổi. Ông chia sẻ: “Khi được cấp trên trao đổi, tôi cũng có chút tâm tư, băn khoăn. Tuy nhiên, đánh giá theo tiêu chuẩn mới tôi nhận thấy mình chưa đảm bảo về điều kiện tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ. Trong khi đó, bản thân tôi không những là đảng viên mà còn là lãnh đạo tổ chức đảng nên tôi hiểu đây là nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng. Vì vậy tôi xác định trách nhiệm của cá nhân là phải gương mẫu, đi đầu, chủ động thực hiện tinh giản biên chế”.

Mặc dù không thuộc diện phải xem xét, bố trí nghỉ theo Nghị quyết 18, song vừa qua bà Tòng Thị Cúc đã tình nguyện xin nghỉ hưu sớm khi đang đảm nhiệm chức vụ Bí thư Đảng ủy xã Quài Cang (huyện Tuần Giáo). Bà Cúc là người địa phương, làm công tác dạy học từ năm 1992 tại xã Mường Mùn. Nỗ lực phấn đấu, bà được giao nhiều vị trí quan trọng tại trường học, UBND các xã trên địa bàn huyện. Hơn 30 năm công tác, gắn bó với cơ quan nhà nước, nay nghỉ ở nhà có phần hụt hẫng, song bà Cúc vẫn vui vẻ do đây là nguyện vọng của cá nhân.

“Đợt tinh giản biên chế này không đơn thuần là giảm biên chế mà là bố trí lại lực lượng cho tinh, gọn, nâng cao sức chiến đấu. Tôi thấy tuổi mình đã đến lúc về hưu, sức khỏe đã có phần giảm sút, trí tuệ cũng không còn nhanh nhạy như trước nữa, tôi không muốn làm khó cho cấp trên, không làm khó cho đơn vị nên tôi chủ động viết đơn xin được nghỉ hưu. Hơn nữa, công việc trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi rất nhiều sự nhanh nhạy, đổi mới, sáng tạo. Thế hệ chúng tôi nghỉ là phù hợp, nhường chỗ cho thế hệ trẻ, năng động, có môi trường phấn đấu và cống hiến” - bà Tòng Thị Cúc cho biết.

Ưu tiên làm tốt tâm lý và giải quyết chế độ

Ông Nguyên, bà Cúc chỉ là 2 trong tổng số 35 cán bộ trong danh sách tinh giản biên chế đợt 1, năm 2025 theo Quyết định số 2305/QĐ-UBND, ngày 18/12/2024 của UBND tỉnh. Quyết định nêu rõ, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương phải chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện tinh giản biên chế cơ quan, đơn vị, địa phương được giao trực tiếp quản lý. Theo đó, có 17 nhân sự tinh giản biên chế là nghỉ hưu trước tuổi; 18 nhân sự tinh giản biên chế thôi việc ngay. Nhân sự tinh giản chủ yếu là khối hành chính cấp xã và khối sự nghiệp. Thực hiện chính sách hỗ trợ đối với nhân sự tinh giản biên chế, UBND tỉnh phân bổ kinh phí hơn 6,4 tỷ đồng để chi trả chế độ cho các cá nhân. Với khoản kinh phí này, mỗi cá nhân được chi trả trung bình từ 100 triệu đồng đến 380 triệu đồng.

Theo ông Lò Văn Nguyên, việc nhân sự tinh giản biên chế được hỗ trợ dù ít hay nhiều đều thể hiện đây là chính sách đúng đắn và nhân văn; đồng thời khẳng định sự quan tâm của tỉnh đối với các cá nhân liên quan. Riêng đối với cá nhân ông, bên cạnh việc giúp ổn định tư tưởng, để người nghỉ yên tâm, không bị thiệt thòi, thì khoản hỗ trợ này còn tạo điều kiện để ông có nguồn vốn đầu tư vào hoạt động sản xuất của gia đình. “Sau nghỉ hưu, tôi dự định tập trung thời gian và công sức vào việc mở rộng chăn nuôi, trồng thêm cây cà phê và mắc ca” - ông Nguyên chia sẻ.

Việc tổ chức sắp xếp bộ máy dù ở giai đoạn nào thì mục tiêu lớn nhất hướng đến đều là xây dựng hệ thống chính trị thực sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phục vụ người dân tốt nhất. Tuy nhiên, trong thực hiện sắp xếp bộ máy, khó khăn và rào cản lớn nhất là vấn đề nhân sự dôi dư và vẫn sẽ có những cán bộ có tâm lý “ngại thay đổi”, có cảm giác bất an trước thay đổi. Điều này có thể dẫn tới sự xáo trộn, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính trị thời gian đầu sắp xếp, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội chung của địa phương.

Xác định được điều này, trong quá trình sắp xếp tinh gọn bộ máy, tỉnh luôn dành sự quan tâm đến tâm lý cho cán bộ, cũng như giải quyết tốt các chế độ, chính sách liên quan.

Ban Cán sự đảng UBND tỉnh đã ban hành văn bản số 480 về việc định hướng triển khai nhiệm vụ tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và sắp xếp tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Theo định hướng về sắp xếp, tinh gọn, tỉnh sẽ giảm 5 cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, 2 cơ quan chuyên môn cấp huyện và 31 đơn vị sự nghiệp công lập. Ban Cán sự đảng UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương chú trọng làm tốt công tác ổn định tâm lý cán bộ. Trong việc sắp xếp tinh giản bộ máy, ngoài cơ chế của Trung ương, tỉnh sẽ có cơ chế vượt trội, đặc thù để quan tâm đến đời sống của cán bộ, công chức không còn làm nhiệm vụ nữa hoặc được tinh giản. Làm sao để có những cơ chế, chính sách và có sự đồng thuận của người dân, thông suốt về mặt tư tưởng của cán bộ, đảng viên.

Ông Trịnh Hoàng Thắng, Giám đốc Sở Nội vụ cho hay: Việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, hợp nhất giữa các quan đơn vị trong tỉnh được thực hiện bám sát theo tinh thần chung của trung ương. Riêng về phía Sở Nội vụ cũng đã chủ động phối hợp với Sở Lao động - Thương binh & Xã hội - đơn vị sẽ tiến hành hợp nhất. Trước tiên là quán triệt cho cán bộ, công chức, viên chức trong 2 cơ quan yên tâm ổn định công tác. Nhất là hiện nay đang vào thời điểm cuối năm, khối lượng công việc rất lớn.

“Hiện nay phương án sắp xếp đã được các đơn vị, địa phương trong tỉnh hoàn tất, với sự thống nhất, đồng thuận của toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức viên chức và người lao động, cũng như sự ủng hộ của nhân dân. Dự kiến cuối tháng 2, UBND tỉnh, UBND cấp huyện phải có báo cáo về phương án cơ cấu của cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, huyện. Với tiến độ như vậy đòi hỏi sự chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt, sự chuẩn bị kỹ các nội dung phương án” - ông Thắng chia sẻ.

Tin tưởng rằng, với sự chủ động, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị hiện nay, cùng “trợ lực” từ các chính sách, cơ chế đặc thù, tỉnh Điện Biên sẽ tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết 18.

Bài, ảnh: Hà Linh

“Rác thải sinh hoạt thì bỏ ra sau nhà. Nếu nhiều thì đào hố lấp đất lên là xong. Mình quen rồi. Bao nhiêu năm nay cũng vậy có sao đâu...”; “Di chuyển 3 – 4km để vứt rác thì xa quá. Ở đây nhà nào tự xử lý của nhà đấy thôi”... là những chia sẻ của nhiều người dân khu vực nông thôn ở huyện Mường Ảng về việc xử lý rác thải sinh hoạt hàng ngày. 

Tại huyện Mường Ảng, việc thu gom rác để xử lý đang được thực hiện tại trung tâm huyện, các xã, thị trấn có đông dân cư. Đối với các xã vùng cao, việc xử lý rác phụ thuộc lớn vào ý thức mỗi người dân. Dù xử lý bằng cách tự đào hố rác gần nhà hay chôn, đốt rác... thì vẫn không đúng quy định, chưa bảo đảm vệ sinh môi trường.

Ông Lường Văn Sết, Chủ tịch UBND xã Xuân Lao cho biết: Không phải bây giờ mà từ trước đến nay ý thức của người dân trong bảo vệ môi trường chưa cao. Cấp ủy, chính quyền xã thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở nhưng chỉ được thời gian ngắn. Đơn cử như việc xử lý rác thải sinh hoạt gia đình, xã đã nhắc nhở bà con trong điều kiện Nhà nước chưa có kinh phí xây dựng khu xử lý rác thải tập trung thì bà con cố gắng tập kết rác ở một điểm nào đó, có thể chôn, hoặc đốt nhưng đừng xả bừa bãi ra môi trường gây mất mỹ quan. Có người nghe, có người không nghe. Dẫu vậy, đây cũng chỉ là giải pháp tình thế. 

Tương tự xã Xuân Lao, tại xã Nặm Lịch, việc xử lý rác thải rắn, rác thải sinh hoạt của người dân cũng là bài toán khó với cấp ủy, chính quyền. Theo ông Lương Đức Tuấn, Chủ tịch UBND xã Nặm Lịch, thay đổi tư duy của người dân là việc khó, không phải ngày một, ngày hai mà cần cả quá trình. Tước mắt, xã vẫn đang tuyên truyền để người dân xử lý rác thải tại nhà bằng cách chôn, lấp. Về lâu dài, xã mong muốn Nhà nước sớm đầu tư, phân bổ kinh phí xây dựng cơ sở hạ tầng khu xử lý rác thải tập trung cho xã để bảo đảm môi trường sống và mỹ quan nông thôn.

Theo tiêu chí số 17 về môi trường, trong số 9 xã của huyện Mường Ảng thì có tới 5 xã chưa đạt tiêu chí thành phần về “Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn không nguy hại trên địa bàn được thu gom, xử lý theo quy định”, gồm: Ẳng Tở, Xuân Lao, Nặm Lịch, Mường Đăng, Ngối Cáy.

Khắc phục thực trạng trên, đầu tư lò đốt công suất nhỏ là giải pháp tình thế, góp phần giải quyết nhanh chóng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Huyện Mường Ảng đã đầu tư lò đốt rác tại bản Noong Háng, xã Ẳng Cang với công suất 5 tấn/ngày đêm, thực hiện việc xử lý rác thải của khu vực thị trấn Mường Ảng và một phần của các xã Ẳng Nưa, Ẳng Cang, Ẳng Tở. Tuy nhiên, sau thời gian hoạt động, lò đốt rác này đã hỏng và phải dừng hoạt động từ tháng 5/2024. Tất cả rác thải từ đó đến nay phải chuyển về thị trấn Tuần Giáo để xử lý.

Ông Lò Văn Thăng, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mường Ảng cho biết: Nếu còn hoạt động thì lò đốt rác tại bản Noong Háng, xã Ẳng Cang cũng chỉ xử lý được rác thải tại thị trấn Mường Ảng và một phần của xã Ẳng Nưa, Ẳng Cang, Ẳng Tở. Còn lại người dân vùng cao vẫn phải xử lý rác thải sinh hoạt theo hình thức chôn lấp hoặc theo hướng dẫn của chính quyền địa phương. Chính vì vậy, việc xử lý rác thải sinh hoạt, rác thải rắn ở khu vực nông thôn vẫn là “bài toán” khó.

Kết hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân trong việc chung tay bảo vệ môi trường, huyện Mường Ảng đã có chủ trương xây dựng khu xử lý rác thải rắn sinh hoạt tại bản Pá Sáng, xã Búng Lao trên diện tích gần 45.000m2 với tổng mức đầu tư hơn 10 tỷ đồng. Hiện nay, các thủ tục đã hoàn tất. Công trình sẽ được khởi công xây dựng và đưa vào sử dụng trong năm 2025.

Ông Trần Minh Giáp, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Mường Ảng cho biết: Năm 2024, tổng khối lượng rác thu gom trên địa bàn một số xã, thị trấn trên 4.000 tấn (thị trấn Mường Ảng 1.313,94 tấn; Ẳng Nưa 356,28 tấn; Ẳng Cang 686,29 tấn; Ẳng Tở 571,22 tấn; Búng Lao 1.133, 14 tấn). Nếu tính cả huyện thì khối lượng rác thải sẽ cao hơn rất nhiều. Chính vì vậy, việc đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải rắn sinh hoạt tại bản Pá Sáng, xã Búng Lao là hết sức cần thiết, qua đó, giảm thiểu tác động tiêu cực từ rác thải, đặc biệt là rác thải rắn sinh hoạt ra môi trường.

Bài, ảnh: Quang Long

Đảo hoa thường được biết đến là “thiên đường” hoa anh đào của tỉnh, nằm giữa mênh mông sóng nước lòng hồ Pá Khoang, xã Pá Khoang. Không cần phải cất công tới Nhật Bản xa xôi, du lịch Điện Biên vào dịp đầu xuân, du khách sẽ có cơ hội được chiêm ngưỡng vẻ đẹp yêu kiều, rực rỡ và ghi lại những khoảnh khắc tuyệt đẹp bên hoa anh đào. Mùa hoa anh đào Nhật Bản thường kéo dài trong vòng 2 tháng, dịp Lễ hội Hoa Anh Đào sắp tới là thời điểm hoa nở rộ đẹp nhất.

Những ngày gần đây, đông đảo người dân và du khách đến với đảo hoa để tham quan, chiêm ngưỡng những bông hoa anh đào đang độ khoe sắc. Lần đầu đến với đảo hoa đúng dịp hoa nở rộ, chị Nguyễn Thị Bảy, du khách đến từ thành phố Đà Nẵng bày tỏ sự ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi, mỏng manh của hoa anh đào, chị Bảy đã cùng với người thân chụp ảnh để lưu giữ lại khoảnh khắc tuyệt đẹp này.

“Tôi không nghĩ rằng mình có thể được ngắm cả một đảo hoa anh đào giữa không gian núi rừng hùng vĩ của Điện Biên. Thật sự rất đẹp, tuyệt đẹp. Hoa anh đào với sắc hồng dịu dàng mang lại cảm giác yên bình, nhẹ nhàng, đến đây, tôi dường như được rũ bỏ mọi áp lực khi đắm chìm vào khung cảnh thơ mộng này. Nhất định, tôi và người thân sẽ quay lại với đảo hoa, với Điện Biên vào một dịp không xa" - chị Bảy hào hứng chia sẻ.

Bà Phạm Thị Thu, phường Nam Thanh (TP. Điện Biên Phủ) chia sẻ: Tôi đưa người thân từ thành phố Hà Nội đến tham quan đảo hoa; ai nấy đều thích thú trước vẻ đẹp nơi đây, có núi, có hồ, có hoa. Tất cả tạo nên một khung cảnh nên thơ hữu tình. Được biết Lễ hội Hoa Anh Đào năm 2025 sẽ diễn ra vào ngày 11 - 12/1, vì vậy, tôi và đại gia đình sẽ quay lại đây để cùng hòa mình vào không khí lễ hội, ngắm hoa anh đào, thưởng thức ẩm thực và nét văn hóa của người dân tộc Thái, Khơ Mú, Mông.

Không chỉ có du khách mà cả những người dân tại xã Pá Khoang cũng mong chờ tới Lễ hội Hoa Anh Đào. Vì lễ hội không chỉ là dịp để thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên mà còn mang đến cơ hội quảng bá, giới thiệu nét đẹp văn hóa truyền thống và ẩm thực độc đáo của dân tộc Khơ Mú, Thái, Mông tới du khách và phát triển kinh tế địa phương. Từ nhiều tháng trước, chị em phụ nữ bản Kéo đã tự tay thêu cho mình những bộ quần áo mới để đi chơi hội. Chị Lò Thị Tâm, bản Kéo chia sẻ: Năm nào cũng vậy, chị em trong bản đều chuẩn bị trước 3 tháng, tự tay may, thêu bộ quần áo trang phục của dân tộc. Nếu ai chưa biết thì sẽ nhờ những người lớn tuổi hướng dẫn, sau đó tự may. Cả năm có một lần hoa anh đào nở rộ, chúng tôi mong chờ lắm.

Anh Quàng Văn Thanh, Trưởng bản Kéo, xã Pá Khoang cho biết: Ngay từ khi UBND xã gửi kế hoạch tổ chức Lễ hội Hoa Anh Đào năm 2025, bản đã triển khai tuyên truyền tới bà con về lễ hội trong các cuộc họp bản, sinh hoạt chi bộ, trên loa phát thanh. Huy động bà con dọn dẹp vệ sinh môi trường tại bản, tuyến đường vào đảo hoa, chuẩn bị các sản phẩm đặc trưng của người dân tộc Khơ Mú để trưng bày các gian hàng tại lễ hội; tập luyện văn nghệ… Khi được tuyên truyền về Lễ hội, ai cũng háo hức mong chờ và mọi người còn chia sẻ hình ảnh hoa anh đào, thông tin về lễ hội qua mạng xã hội như zalo, facebook…

Lễ hội Hoa Anh Đào - Điện Biên Phủ năm 2025 với chủ đề “Bản mường vào xuân - Anh đào khoe sắc” sẽ được tổ chức vào ngày 11 - 12/1/2025 tại đảo hoa. Ngoài các hoạt động chính, như khai mạc, chương trình nghệ thuật, tại khu vực đảo hoa sẽ có 30 gian hàng trưng bày các sản phẩm OCOP, sản phẩm văn hóa, du lịch, ẩm thực; không gian văn hóa của 3 dân tộc Thái, Mông và Khơ Mú với điểm nhấn là giới thiệu những nét văn hóa truyền thống dân tộc như trình diễn nghề mây tre đan, nghề rèn, nghề thêu dệt. Ngoài ra, Lễ hội còn tổ chức thi ẩm thực “Hương sắc Điện Biên” và các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao với các môn đẩy gậy, kéo co, đi cà kheo, đua thuyền kayak. Mời du khách gần xa đến với đảo hoa để chiêm ngưỡng vẻ đẹp rực rỡ, yêu kiều của những bông hoa anh đào tinh khiết và hòa mình vào hoạt động văn hóa, ẩm thực và giao lưu, thi đấu thể thao.

Bài, ảnh: Thùy Trang