Chính trị - Kinh tế

Quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối và chỉ đạo của Trung ương về công tác dân tộc, thời gian qua, tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, chương trình để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác này. Huy động, lồng ghép nhiều nguồn lực từ các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, chương trình mục tiêu quốc gia để tập trung nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số trong tỉnh.

Đến nay, chúng ta vui mừng nhận thấy, diện mạo vùng đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh đã có những đổi thay tích cực. Kinh tế liên tục tăng trưởng qua các năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, xuất hiện ngày càng nhiều mô hình, điểm sáng về sản xuất nông, lâm nghiệp hiệu quả gắn với từng bước hình thành các vùng nguyên liệu tập trung như cà phê, mắc ca, chè, cao su, dược liệu; các mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng ở Nậm Pồ, Mường Lay, Điện Biên, Tuần Giáo, Tủa Chùa, Mường Nhé... thu hút ngày càng đông du khách, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng, đồng thời từng bước thay đổi tư duy, nếp nghĩ, cách làm của đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh nhà.

Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trong vùng được quan tâm đầu tư; các lĩnh vực y tế, văn hóa - giáo dục có nhiều tiến bộ. Đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số đã được cải thiện, một số vấn đề bức thiết như: xóa nhà tạm, bố trí ổn định dân cư, chuyển đổi nghề cho hộ gia đình thiếu đất sản xuất… được tập trung giải quyết có hiệu quả; tỷ lệ hộ nghèo giảm khá nhanh, từ 34,9% năm 2021 hiện còn 25,68%.

An ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững. Công tác đối ngoại của cấp ủy, chính quyền và nhân dân hai bên biên giới Việt - Lào, Việt - Trung được chú trọng, ngày càng đi vào chiều sâu. Hệ thống chính trị cơ sở được tăng cường; công tác xây dựng đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số được quan tâm.

Các phong trào thi đua yêu nước đã được đồng bào dân tộc thiểu số tích cực hưởng ứng, tham gia có hiệu quả, nhất là phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo, không ai bị bỏ lại phía sau”; “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; “Mái ấm cho người nghèo biên giới’’, “Triệu tấm lòng yêu thương - Nghìn mái nhà hạnh phúc”... đặc biệt là phong trào thi đua “Lập thành tích chào mừng kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ",… Từ đó, xuất hiện nhiều tấm gương tập thể, cá nhân điển hình tiêu biểu trên các lĩnh vực, được các cấp, các ngành tuyên dương, khen thưởng. Những kết quả đó đã đóng góp rất quan trọng vào thành tựu phát triển chung của tỉnh thời gian qua.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh, tôi trân trọng ghi nhận, biểu dương những nỗ lực, những thành tích mà cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc thiểu số của tỉnh đã đạt được trong thời gian qua.

...Đại hội đại biểu dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên lần thứ IV diễn ra trong thời điểm toàn tỉnh đang quyết tâm, nỗ lực thi đua, phấn đấu thực hiện, hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV nhiệm kỳ 2020-2025, lập thành tích chào mừng Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng. Trong đó, công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc của tỉnh đứng trước nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít thách thức.

Đời sống đồng bào tuy được cải thiện đáng kể nhưng vẫn còn nhiều vất vả; kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững. An ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở một số địa bàn tiềm ẩn yếu tố mất ổn định, dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng. Việc triển khai thực hiện một số chính sách dân tộc có nơi, có thời điểm chưa tốt. Một bộ phận cán bộ, đảng viên và đồng bào vẫn còn biểu hiện thiếu quyết tâm vượt khó vươn lên.

Tôi bày tỏ thống nhất cao với mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc giai đoạn 2024 - 2029 được nêu trong Báo cáo chính trị và các ý kiến tham luận tại Đại hội. Đặc biệt là ý kiến phát biểu chỉ đạo của Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã chỉ ra những nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong giai đoạn tới. Tôi đề nghị Đại hội tiếp thu ý kiến phát biểu chỉ đạo và các ý kiến tham luận tại Đại hội để bổ sung, cụ thể hóa vào Quyết tâm thư Đại hội giai đoạn 2024-2029. Tại Đại hội này, tôi nhấn mạnh và gợi mở một số nội dung như sau:

Với nhân dân các dân tộc thiểu số của tỉnh, thay mặt Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, tôi mong thực hiện tốt 5 việc:

Thứ nhất: Nhân dân các dân tộc thiểu số tiếp tục giữ tình đoàn kết. Đoàn kết là truyền thống quý báu của dân tộc ta, được các thế hệ bền bỉ xây dựng, vun đắp, bằng mồ hôi, công sức, bằng sự nhọc nhằn, hy sinh; bằng ý chí, sức mạnh và niềm tin của lòng dân. Trước những thay đổi nhanh chóng, phức tạp của tình hình thế giới, khu vực như hiện nay, hơn bao giờ hết, cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc trong tỉnh phải tiếp tục phát huy cao độ khối đại đoàn kết, tạo thành sức mạnh để vượt qua khó khăn, thử thách, cùng nhau xây dựng bản làng ấm no, quê hương giàu đẹp. Sức mạnh đoàn kết phải được bắt đầu từ tình thương yêu trong mỗi gia đình; sự gắn kết giữa các dòng họ; tinh thần tương trợ, “tối lửa tắt đèn có nhau” giữa các hộ dân; kết nghĩa, sẻ chia giữa các bản làng, đoàn kết giữa các dân tộc...

Thứ hai: Nhân dân các dân tộc thiểu số tiếp tục giữ tài nguyên đầu nguồn. Có thể nói, với không gian rộng lớn trên 9.539km2, vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi của tỉnh là nơi sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, quý giá, nhất là rừng, nước, khoáng sản. Nơi đây là không gian sống, điều kiện sống, là sinh kế hàng ngày của đồng bào các dân tộc thiểu số; đồng thời là khu vực dễ bị tổn thương. Mỗi tác động tiêu cực, bất hợp lý ở khu vực đầu nguồn có ảnh hưởng sâu sắc tới môi trường, hệ sinh thái chung của cả tỉnh, cả nước, thậm chí là toàn cầu.

Do vậy, bên cạnh trách nhiệm của các cấp, các ngành, đồng bào dân tộc thiểu số luôn nêu cao ý thức giữ rừng, giữ nước đầu nguồn như chính cuộc sống của mình. Cùng nhau lên án và chặn đứng tệ nạn khai thác, chặt phá rừng, khai thác tài nguyên trái phép. Nỗ lực thay đổi tập tục canh tác theo hướng bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến tài nguyên đầu nguồn, góp phần quan trọng phòng, chống thiên tai và biến đổi khí hậu.

Thứ ba: Nhân dân các dân tộc thiểu số trong tỉnh tiếp tục giữ gìn bản sắc văn hóa. Tỉnh ta có tới 18 dân tộc thiểu số, đồng nghĩa có 18 giá trị, bản sắc văn hóa khác nhau, tạo nên bức tranh đậm màu sắc, phong phú và đa dạng. Tuy vậy, trước những thay đổi nhanh chóng của thời đại, nhiều văn hóa tốt đẹp của đồng bào đang đứng trước những thách thức không nhỏ.

Do đó đồng bào ta hãy luôn nâng niu, tự hào và giữ gìn văn hóa của dân tộc mình. Đó là truyền dạy cho con cháu mình biết yêu, biết nói, biết viết chữ của tổ tiên để lại; biết hát các bài hát, nhảy các điệu múa, nấu các món ăn, mặc trang phục của dân tộc mình trong mỗi sự kiện, lễ hội quan trọng. Truyền dạy cho con cháu về đức tính cần cù, chịu khó, thật thà, tốt bụng; về lòng yêu nước, về tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc; về ý thức chấp hành pháp luật. Động viên, khuyến khích con cháu nỗ lực học tập vì ngày mai tươi sáng. Đồng thời kiên quyết bài trừ các hủ tục, mê tín, dị đoan, nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống...

Thứ tư: Nhân dân các dân tộc thiểu số trong tỉnh tiếp tục tự tin, tự lực, tự cường, vượt khó vươn lên. Có thể nói, Đảng, Nhà nước và tỉnh ta đã, đang tập trung, ưu tiên dành nhiều nguồn lực quan trọng hỗ trợ phát triển vùng đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó có các chương trình mục tiêu quốc gia. Những nguồn lực này là bước đầu, là điều kiện cần nhưng chưa thể đủ so với những thiếu thốn, khó khăn, thách thức ở nơi đây. Để có những vườn cây ăn quả, mắc ca, cà phê, chè dọc sườn đồi, những vườn dược liệu quý hiếm, có giá trị cao dưới tán rừng, những đàn gia súc, gia cầm số lượng lớn... thì ý chí, quyết tâm vượt khó của bà con ta phải đủ lớn, dám mạnh dạn thay đổi và lao động chăm chỉ; biết tận dụng, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh và các nguồn lực huy động khác.

Thứ năm: Nhân dân các dân tộc thiểu số trong tỉnh tiếp tục giữ yên biên giới. Trên tuyến biên giới dài hơn 455km của tỉnh, ngoài lực lượng chức năng, đồng bào các dân tộc thiểu số chính là “tai mắt”, là “cột mốc sống” vùng biên cương. Mong rằng, mỗi đồng bào ta luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, tích cực tham gia tuần tra canh gác, tố giác tội phạm; tham gia các hoạt động đối ngoại nhân dân hai bên biên giới Việt - Lào, Việt - Trung góp phần giữ được “trong ấm ngoài êm”.

Để đồng bào các dân tộc thiểu số của tỉnh thực hiện tốt 5 việc trên, đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành của tỉnh triển khai nghiêm túc, có hiệu quả 4 nội dung sau:

Một là: Tiếp tục quán triệt, nhận thức đầy đủ công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc là nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng, có tính chiến lược, lâu dài trong quá trình phát triển của tỉnh. Bám sát các chương trình mục tiêu quốc gia, nhiệm vụ của tỉnh về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai kịp thời, đạt hiệu quả cao; quyết tâm, nỗ lực thi đua, phấn đấu thực hiện, hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV nhiệm kỳ 2020-2025, lập thành tích chào mừng Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Hai là: Tiếp tục ưu tiên bố trí nguồn lực để đầu tư, phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng, nhất là về giao thông, điện, giáo dục, y tế, thông tin truyền thông, nước sạch, văn hóa, thể thao, dịch vụ thương mại ... tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng, miền. Chú trọng đổi mới và tổ chức lại phương thức sản xuất cho đồng bào theo hướng khuyến khích phát triển các sản phẩm chủ lực có thế mạnh gắn với chương trình “Mỗi xã một sản phẩm (OCOP)”. Thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển dịch vụ, nhất là các phiên chợ biên giới, du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm... Tăng cường công tác quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường.

Ba là: Chỉ đạo rà soát, điều chỉnh, bổ sung, ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh về cơ chế, chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện các chính sách, tránh thất thoát, trục lợi chính sách, gây mất niềm tin trong cán bộ, đảng viên và đồng bào.

Nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền; đổi mới phương thức hoạt động của tổ chức chính trị - xã hội các cấp; chú trọng công tác phát triển đảng viên, nhất là ở các thôn, bản, vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, nơi có nguy cơ không còn chi bộ đảng. Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bào dân tộc thiểu số. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; phát huy hơn nữa vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín để dẫn dắt, vận động đồng bào thực hiện tốt các chủ trương, chính sách.

Bốn là: Chủ động, kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng chính sách tự do, tín ngưỡng, nhân quyền để chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; đấu tranh hiệu quả hoạt động của các loại tội phạm. Nắm chắc tình hình an ninh biên giới, an ninh vùng đồng bào dân tộc; xây dựng đường biên giới với nước bạn Lào, Trung Quốc hòa bình, hữu nghị, phát triển bền vững.

-------------------------

            (*) Tiêu đề do Tòa soạn đặt.

Bài 1: Người xây nhà gặp khó vì giá cát tăng cao

Những công trình thi công dang dở, gặp lúc giá cát xây dựng tăng phi mã, đã đẩy người dân và cả doanh nghiệp vào thế… khóc dở mếu dở, tiến thoái lưỡng nan.

“Méo mặt” vì xây nhà

Thời gian qua, người dân trên địa bàn TP. Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên liên tục phản ánh, ca thán về giá vật liệu xây dựng, đặc biệt là sự “leo thang” chóng mặt của giá cát, khiến việc xây dựng, sửa chữa nhà cửa gặp nhiều khó khăn. Nhiều gia đình đang triển khai xây dựng nhà cửa phải cân đối, tính toán lại. Thậm chí, một số gia đình hạn chế về điều kiện kinh tế phải thay đổi kế hoạch dựng nhà, đứng trước nguy cơ gián đoạn hoặc tạm dừng, do kinh phí vượt nhiều lần so với dự toán ban đầu.

Lập kế hoạch xây nhà từ giữa năm 2023, song đến tháng 6/2024 gia đình ông Trần Văn Khu, phường Mường Thanh, TP. Điện Biên Phủ mới chính thức khởi công. Ông Khu cho biết theo dự tính ban đầu, ngôi nhà hoàn thiện sẽ cần khoảng 150m3 cát, với giá khảo sát thời điểm đó là 200 nghìn đồng/mét khối. Trên cơ sở này, ông đã có tính toán, cân đối và chuẩn bị đảm bảo về kinh phí để sẵn sàng dựng nhà.

“Tháng 6 khi bắt đầu thi công, cát chở về tận chân công trình tăng nhẹ lên 250 nghìn đồng/mét khối. Thế nhưng đến cuối tháng 10 vừa qua đơn vị bán đã báo giá là 500 nghìn đồng/mét khối. Ngay đầu tháng 11 này tôi lấy 4 xe (tổng 28m3) lại là 520 nghìn đồng/mét khối. Thấy giá tăng nhanh quá tôi có thắc mắc, thì người bán trả lời là cát mua tại bãi giờ đã 400 nghìn đồng/mét khối rồi. May mà nhà tôi đang vào giai đoạn hoàn thiện, từ nay đến khi xong dự tính còn cần khoảng 20m3 nữa nên vẫn cố gắng xoay xở, chứ nếu không thì hết sức khó khăn” - ông Khu than thở.

Kế bên công trình nhà ông Khu là ngôi nhà của gia đình chị gái ông - bà Trần Thị Thuận, cũng vừa hoàn thiện phần móng. Gia đình đã ký hợp đồng với đơn vị thi công song bà Thuận vẫn không khỏi lo lắng, đứng ngồi không yên trước “cơn sốt” giá cát thời gian qua. “Qua vài ngày lại nghe giá cát một khác. Giờ tăng lên gấp đôi so với đầu năm rồi, mà chưa biết tới đây có tiếp tục tăng nữa không vì chưa thấy có dấu hiệu dừng. Cứ theo đà này thì người làm nhà như chúng tôi sẽ rất khó khăn” - bà Thuận bày tỏ.

Éo le hơn là tình cảnh gia đình anh Lò Mạnh Quân, xã Thanh Yên (huyện Điện Biên). Kinh tế khó khăn, sau nhiều năm đi làm thuê, vợ chồng anh mới tích cóp được một khoản nhỏ, cộng với tiền vay mượn từ người thân để quyết định dựng ngôi nhà cấp 4, làm nơi che mưa che nắng. Thế nhưng, công trình thi công cũng là thời điểm giá cát liên tục biến động, khiến đôi vợ chồng trẻ chỉ biết than trời.

“Khi làm nhà, tôi tính toán giá cát tầm 200 - 250 nghìn đồng/mét khối, giờ tăng gấp đôi, nên phát sinh kinh phí quá lớn, không thể theo kịp. Hiện nay nhà đã xây dựng cơ bản xong phần tường, chưa đổ mái, nhưng với tình hình này thì nguy cơ tôi phải tạm dừng thi công, chờ thời gian nữa xem cát có giảm giá không mới tính tiếp được” -  anh Quân cho biết.

Doanh nghiệp cũng lao đao

Nhờ đã ký hợp đồng hầu hết các hạng mục từ lúc bắt đầu khởi công xây nhà nên nhiều gia đình may mắn khi không bị tác động bởi giá cát thời gian qua. Song đây lại là “cú đánh chí mạng” khiến nhiều nhà thầu, doanh nghiệp lao đao khi đã ký kết hợp đồng theo đơn giá vật liệu xây dựng thời điểm đó. Giá cát tăng kéo theo giá vật liệu liên quan đến cát, như: Bê tông tươi, ống bi, cọc… tăng theo. Nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, nhất là những doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn. Không ít nhà thầu rơi vào tình cảnh “tiến thoái lưỡng nan”, khi tiếp tục thi công thì đối diện tình cảnh thua lỗ mà nếu không làm lại bị chậm tiến độ.

Đối với hợp đồng trọn gói, đơn giá đều cố định, khi thị trường nguyên vật liệu biến động, nhất là gia tăng như giá cát thời gian này thì doanh nghiệp đối mặt nguy cơ thua lỗ. Ngay cả với hợp đồng được điều chỉnh giá thì cũng khó đảm bảo. Bởi khi thanh toán, chủ đầu tư chỉ căn cứ vào thông báo giá cùng thời điểm của đơn vị chức năng, việc điều chỉnh cũng dựa trên khảo sát, xem xét quyết định của những cơ quan này.

Chia sẻ về những khó khăn này, chị Tạ Thị Ngà, kế toán Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Mường Thanh cho hay: Cơ bản các công trình mà đơn vị thi công được áp dụng mức giá nguyên liệu cát từ 200 - 300 nghìn đồng/mét khối. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay doanh nghiệp đang phải mua cát với giá thấp nhất là 400 nghìn đồng/mét khối; thậm chí cát trát (xoa) gần 700 nghìn đồng/mét khối. Sự gia tăng đột biến khiến một số công trình bị ảnh hưởng, gián đoạn, buộc doanh nghiệp phải hoạt động cầm chừng.

“Đồng nghĩa với đó là chúng tôi phải chịu áp lực về tiến độ, đối diện nguy cơ không thể hoàn thành theo kế hoạch đặt ra. Nhưng nếu tiếp tục nhập nguyên liệu và làm thì chắc chắn thua lỗ, vì không thể quyết toán được khoản tiền phát sinh do tình trạng tăng giá này. Có thể một số đơn vị vẫn cầm cự được, thế nhưng cũng chỉ thực hiện ở công trình nhỏ, số lượng ít và trong thời gian ngắn, chứ về lâu dài thì không thể được” - chị Ngà cho biết.

Thực tế trên khiến không ít người đặt câu hỏi, nguyên nhân nào dẫn đến “cơn sốt” giá cát thời gian qua? Và cần phải có giải pháp gì để tránh được những hệ lụy về lâu dài cho cả người dân và doanh nghiệp? 

Bài 2: Bất nhất giá công bố và giá thị trường

Vụ đông năm nay, gia đình bà Quàng Thị Muôn, bản Chiềng An, xã Thanh An (huyện Điện Biên) trồng gần 500m2 khoai lang. Thiếu nước tưới, diện tích khoai lang của gia đình chậm phát triển và có dấu hiệu khô héo thân, không bén rễ. Trước nguy cơ diện tích khoai lang đã xuống giống có thể mất trắng, gia đình bà Muôn đã thuê máy bơm nước từ kênh tả của Đại thủy nông Nậm Rốm lên tưới cho ruộng khoai đang nứt nẻ vì nắng hạn. Mỗi lần tưới chi phí thuê máy bơm hết 150 nghìn đồng.

Không chỉ gia đình bà Muôn, nhiều hộ khác thuộc các xã vùng lòng chảo đang chịu ảnh hưởng từ thời tiết khô hanh, thiếu nước tưới, khiến cây trồng chậm phát triển và có nguy cơ phải gieo trồng lại. Chị Lò Thị Thủy, bản Pa Pháy, xã Thanh Yên đứng ngồi không yên bởi 3.000m2 trồng củ đậu có nguy cơ mất trắng vì thiếu nước. Theo chia sẻ của chị Thủy, gia đình đã đầu tư gần 8 triệu đồng tiền giống, phân bón, cải tạo ruộng... Nếu thời tiết thuận lợi, sau khoảng 4 tháng sẽ được thu hoạch củ đậu, với mỗi 1.000m2 thu được từ 2,5 - 3 tấn củ, có giá dao động từ 5.000 - 7.000 đồng/kg. Tuy nhiên, năm nay, thời tiết nắng khô kéo dài, ruộng hạn trong nhiều tuần qua, khiến cây không thể phát triển. Khắc phục khô hạn, mấy ngày nay, gia đình cử người trực từ nửa đêm tại tuyến mương nổi để dẫn nước về ruộng và phải dùng thêm máy bơm nước từ mương lên tưới mới đủ. Do ruộng cách mương tương đối xa nên gia đình gặp khó khăn trong việc dẫn nước về ruộng. “Để cây phục hồi, tôi phải liên tục bơm nước trong vài ngày để đất ngấm đủ nước. Để cây sinh trưởng tốt, tạo củ to thì gia đình cũng bón thêm phân để tăng dinh dưỡng” - chị Thủy chia sẻ thêm.

Vụ đông năm nay, huyện Điện Biên gieo trồng trên 860ha rau màu, trong đó tập trung những loại cây ngắn ngày, đem lại hiệu quả kinh tế cao và chịu hạn tốt như ngô, khoai lang, lạc... Ngoài sự chủ động của người dân trong việc chống hạn cho cây trồng, chính quyền các xã vùng lòng chảo tăng cường phối hợp với Công ty TNHH Quản lý thủy nông Điện Biên điều tiết nước.

Ông Trần Quốc Duyệt, Trưởng phòng Kế hoạch - Kỹ thuật, Công ty TNHH Quản lý thủy nông Điện Biên cho biết: Theo kiến nghị của các xã, Công ty đã xây dựng kế hoạch cụ thể trong việc điều tiết nước thuộc hai kênh của Đại thủy nông Nậm Rốm. Hàng tuần, Công ty xả nước trong hai ngày thứ 7 và chủ nhật, từ thứ 2 đến thứ 6 dừng cấp nước để công nhân nạo vét kênh mương. Theo ông Duyệt, việc xả nước đã có lịch cụ thể, phía người dân cũng cần sử dụng nguồn nước có hiệu quả, tình trạng khô, hạn dự báo sẽ tiếp tục kéo dài nên việc sử dụng nước tiết kiệm là rất cần thiết.

Chủ động trong công tác chỉ đạo, bà con nông dân tập trung chống hạn cho cây trồng, nên diện tích hoa màu bị hạn của huyện Điện Biên đang dần phát triển. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của cơ quan chuyên môn, thời tiết diễn biến khá phức tạp, khô hạn xảy ra trên diện rộng, người dân cần chủ động phòng chống hạn cho cây trồng. Thời gian tới, cơ quan chuyên môn tiếp tục phối hợp UBND các xã tổ chức kiểm tra công tác điều tiết nước, hệ thống hồ, đập, công trình thủy lợi, bố trí các điều kiện để đảm bảo có thể huy động máy bơm dã chiến bơm tưới nước khi cần thiết, nhằm giảm thiểu thiệt hại về năng suất, sản lượng cây trồng do hạn hán gây ra.

“Cầu nối” HTX

Ông Quàng Văn Phích, bản Nà Tấu 1, xã Nà Tấu (TP. Ðiện Biên Phủ) có gần 50 năm kinh nghiệm trong nghề truyền thống mây tre đan. Với đôi bàn tay khéo léo, ông đã tạo ra những sản phẩm từ mây, tre vô cùng tinh xảo, thiết thực với đời sống, từ những chiếc rổ, rá đơn giản đến các bộ ghế, mâm cơm cầu kỳ.

Ông Phích chia sẻ: “Nghề đan mây tre đã gắn bó với tôi từ lúc nhỏ. Dù cuộc sống có nhiều đổi thay, nhưng nghề này vẫn được gia đình tôi gìn giữ. Trước đây, rất ít người biết đến nên chủ yếu tôi chỉ làm phục vụ nhu cầu của gia đình. Thế nhưng, từ khi thành lập HTX, nhiều cơ hội để quảng bá nên sản phẩm của tôi không chỉ được người dân trong tỉnh mà nhiều du khách thập phương biết đến, đặt mua”.

Hiện nay, các sản phẩm của gia đình ông Phích được bán với giá trung bình từ 10 nghìn - 400 nghìn đồng, tùy loại. Một số sản phẩm đặc biệt cao cấp như mâm cơm bằng mây, được bán với giá 1,5 triệu đồng. Với mức độ duy trì sản xuất đều đặn như gia đình ông Phích, bình quân thu nhập đạt khoảng hơn 3 triệu đồng/người/tháng.

Ông Lò Văn Cương, Giám đốc HTX mây tre đan Nà Tấu cho biết: Hiện nay, HTX có 20 thành viên, cơ bản cuộc sống các gia đình thành viên đều được cải thiện đáng kể nhờ duy trì nghề truyền thống này. Tuy nhiên, thời gian gần đây trước những thay đổi của xã hội, nghề mây tre đan phải đối mặt với nhiều khó khăn. Nguồn nguyên liệu ngày càng khan hiếm và đặc biệt là sự thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ. Việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định bị hạn chế, đặc biệt nguồn vốn đầu tư hạn hẹp.

“Nhận thức được những hạn chế này, HTX đã chủ động tìm kiếm nhiều giải pháp. Trong đó có việc tham gia các hội chợ, triển lãm giúp sản phẩm mây tre đan Nà Tấu đến gần hơn với người tiêu dùng. Ðồng thời, tiếp tục tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa mẫu mã để đáp ứng nhu cầu thị trường” - ông Cương cho hay.

Tại huyện biên giới Nậm Pồ, HTX đang dần thu hút được sự quan tâm của người dân bởi những lợi ích và hiệu quả mà mô hình này mang lại. Ðược sự tư vấn, hỗ trợ của chính quyền địa phương, những người nông dân trước đây chỉ quen với lối sản xuất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp, nay đã biết liên kết với nhau, đầu tư máy móc, thiết bị chế biến và tạo dựng chỗ đứng cho các sản phẩm từ thôn, bản. Ðặc biệt, nhờ hình thức liên kết cùng sản xuất thông qua mô hình HTX đã giúp nông dân vượt qua khó khăn trong sản xuất, tiêu thụ.

HTX Tinh dầu sả Vàng Ðán (xã Vàng Ðán) là một ví dụ. Năm 2018, một số hộ dân địa phương đã đưa cây sả về trồng và manh nha mô hình chưng cất tinh dầu để bán ra thị trường. Thấy được triển vọng, tháng 8/2022, chính quyền địa phương đã vận động, hướng dẫn bà con liên kết thành lập HTX, với 17 hộ tham gia. Ngay năm đầu tiên, HTX bán được khoảng 3.700 lít tinh dầu thành phẩm. Các năm sau, HTX duy trì sản xuất, với thu nhập bình quân mỗi hộ từ 50 - 100 triệu đồng/năm, tùy giá thị trường.

Ông Tráng A Chu, Giám đốc HTX Tinh dầu sả Vàng Ðán cho biết: “Từ khi liên kết thành lập HTX, chúng tôi đầu tư hệ thống lò chưng cất quy mô hơn, các khâu trong tổ chức quản lý sản xuất của các thành viên tốt hơn. Từ đó, giúp người dân giảm chi phí đầu vào, khắc phục các hạn chế và có đầu ra ổn định. Sau nhiều nỗ lực, đến nay HTX đã duy trì vùng nguyên liệu khoảng 10ha. Ðặc biệt, HTX kết nối được đầu ra ổn định với 2 cơ sở thu mua tại huyện Mường Nhé và tại Lào Cai, mức giá duy trì từ 350 - 400 nghìn đồng/kg nên bà con yên tâm sản xuất”.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động HTX

Hiện nay, toàn tỉnh có gần 320 HTX, trong đó trên 200 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, với mức thu nhập bình quân đạt 56 triệu đồng/người/năm. Theo đánh giá từ cơ quan chức năng, những năm gần đây, hoạt động của HTX trên địa bàn tỉnh đã có sự phát triển mạnh mẽ về quy mô, ở mỗi lĩnh vực đều có những thành tựu nhất định.

“Tại các vùng nông thôn, HTX có vai trò rất lớn trong việc giải quyết việc làm, tăng tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên cho các địa phương. Các HTX cũng đã phát huy được hiệu quả hoạt động gắn với sản phẩm đặc trưng của địa phương. Ðồng thời thay đổi tư duy, cách làm của bà con, đưa tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất; tăng cường liên doanh, liên kết để mang lại hiệu quả kinh tế cho thành viên. Từ đó góp phần thay đổi đời sống của người dân tại nhiều xã, bản” - ông Phí Văn Dương, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh nhận định.

Ðể các HTX vận hành hiệu quả, Liên minh HTX tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền để các thành viên HTX hiểu được lợi ích của kinh tế tập thể. Nhiều thành viên đã được tham quan mô hình HTX điển hình tiên tiến để học hỏi, nâng cao nhận thức, kinh nghiệm. Các HTX mới được thành lập được định hướng gắn với Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình mỗi xã một sản phẩm; chú trọng phát triển tại địa bàn chưa có HTX, địa bàn vùng sâu, vùng xa.

Ông Dương cũng cho biết, thời gian tới Liên minh HTX tỉnh sẽ phối hợp xây dựng Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, triển khai Ðề án xây dựng HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị theo nghị quyết của Ban chấp hành Liên minh HTX Việt Nam; tư vấn, hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác tiếp cận, áp dụng chuyển đổi số vào hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Hiện nay, nhiều HTX của tỉnh đã ứng dụng chuyển đổi số hiệu quả vào sản xuất, kinh doanh; chủ động liên kết với nông dân sản xuất và tìm thị trường đầu ra cho sản phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế cao.