Chính trị - Kinh tế

Bài 1: Kho báu lưu giữ qua nhiều thế hệ

Không ai biết cây chè đã bén rễ trên vùng đất Mường Chà từ bao giờ, song nó đã gắn bó với đời sống người Hoa, Mông ở các bản vùng cao của các xã Sa Lông, Huổi Lèng, Hừa Ngài, Sá Tổng qua nhiều thế hệ. Vượt qua bao thăng trầm, cây chè vẫn tồn tại, chứng kiến mọi sự đổi thay của mảnh đất, con người nơi đây.

Cây rừng đặc biệt

Ngược con dốc dài hơn 10km từ trung tâm xã Sa Lông, chúng tôi đến bản Thèn Pả - nơi sở hữu số cây chè cổ thụ nhiều nhất xã. Những cây chè cổ thụ ở đây mọc xen kẽ với các loại cây rừng hoặc men theo rìa suối, trong vườn nhà. Ở độ cao trung bình khoảng 1.000m so với mực nước biển, khí hậu Thèn Pả trong lành, bốn mùa mây phủ, mát mẻ quanh năm. Do vậy, cây chè cũng sinh trưởng, phát triển tốt, dù theo người dân chia sẻ thì chúng không được chăm sóc nhiều.

Dừng chân tại một căn nhà gỗ khang trang, chúng tôi gặp Lò Seo Phấn. Theo lời Phấn kể, thì chị là người địa phương khác về làm dâu ở Thèn Pả đã nhiều năm. Từ ngày về đây, Phấn đã được chồng giới thiệu về 30 cây chè “thừa kế” lại của bố, trong đó có hơn 10 gốc cổ thụ, đường kính tầm 50 - 60cm.

“Chồng tôi bảo không biết chính xác số cây chè của gia đình được bao nhiêu năm, nhưng chắc chắn hơn tuổi bố, tuổi ông. Vì nó được để lại từ đời ông rồi chia dần cho các con, cháu. Dù không mang lại giá trị kinh tế cho gia đình, nhưng ông dặn là lá chè uống rất tốt cho sức khỏe nên phải chăm sóc, bảo vệ. Năm nào vợ chồng tôi cũng hái khoảng 2 - 3 lần, mỗi lần 1 bao búp tươi về sao để uống dần hoặc gửi tặng khách quý.” - chị Phấn chia sẻ.

Đi bộ một lượt, chúng tôi đếm sơ bộ có hàng chục cây chè lớn mọc quanh bản. Những thân gốc xù xì, rêu mốc bám quanh, tán vươn cao từ 2 - 5 mét.

Anh Sần Seo Ngấn, Trưởng bản Thèn Pả chia sẻ, nhiều lần được nghe người già trong bản kể cây chè ở đây chủ yếu có nguồn gốc từ xã Hừa Ngài. Số ít người dân lấy giống từ huyện Tam Đường (Lai Châu) về trồng. Mỗi loại có một đặc điểm khác nhau, song đều là giống chè cây cao và phát triển như cây rừng. Trong đó nhiều cây đã qua nhiều thế hệ, tuổi đời ước tính hơn 100 năm.

“Mặc dù không mang lại giá trị kinh tế nhưng sau nhiều lần hái lá về uống, thấy tốt cho sức khỏe nên bà con tự bảo nhau giữ gìn, bảo vệ. Vì thế, dù cuộc sống khó khăn song không gia đình nào có ý định chặt phá hoặc bỏ cây. Có nhà hái lá tươi về uống hàng ngày, cũng có nhà sao khô, uống quanh năm như vị thuốc quý bảo vệ sức khỏe!” - anh Ngấn cho biết.

Trắc trở hành trình tìm chỗ đứng

Có diện tích chè cây cao lớn nhất toàn huyện, xã Sa Lông hiện đang sở hữu gần 3.000 cây. Trong đó, có 361 cây được xác định là cổ thụ (đường kính gốc từ 10cm trở lên) tại bản Thèn Pả, do 28 hộ gia đình quản lý; khoảng trên 2.550 cây nhỏ (đường kính gốc dưới 10cm), tại bản Chiêu Ly và Thèn Pả.

Ông Hạng A Tàng, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: “Hiện nay, toàn bộ diện tích chè vẫn được duy trì, bảo vệ. Tuy nhiên, địa phương vẫn chưa thể đưa cây chè vào danh sách cơ cấu các loại cây trồng hàng năm do chưa mang lại thu nhập cho người dân”. 

Là xã đứng thứ 2 toàn huyện về sở hữu số lượng chè cây cao, xã Hừa Ngài có 371 cây, tại bản Há Là Chủ B, hiện giao cho 1 hộ chăm sóc, bảo vệ. 

Theo nhiều người dân chia sẻ, năm 2014 Công ty TNHH chè Phan Nhất đã đầu tư máy sơ chế chè tại chỗ và nhận bao tiêu toàn bộ sản phẩm chè cây cao cho người dân khu vực Can Hồ (bản Há Là Chủ B). Các hộ còn được hướng dẫn kỹ thuật thu hái, sơ chế để thành phẩm chè đảm bảo các yêu cầu về chất lượng. Tại thời điểm đó, chính quyền địa phương cũng kỳ vọng đưa chè vào định hướng phát triển trở thành cây công nghiệp dài ngày giúp bà con địa phương xóa đói, giảm nghèo. Tuy nhiên, cho đến nay cây chè vẫn chưa phát huy được giá trị.

Xác nhận thông tin này, ông Phan Trọng Nhất, Giám đốc Công ty TNHH Trà Phan Nhất Điện Biên cho biết: “Trước đây, Công ty đã từng thực hiện nhiều chuyến khảo sát, đánh giá về chất lượng, tiềm năng phát triển chè cây cao ở Mường Chà. Qua các nghiên cứu, đánh giá cho thấy chất lượng chè cây cao ở đây, nhất là tại khu vực xã Hừa Ngài ngang với chè Shan tuyết Tủa Chùa. Không những vậy, chè uống còn có vị đắng nhẹ, đây là dòng rất được ưa chuộng tại thị trường Trung Quốc.”

Tuy nhiên, cũng theo chia sẻ của đại diện công ty, do người dân và cả chính quyền địa phương khi đó chưa thực sự quan tâm đúng mức cho cây chè, nên việc chăm sóc, thu hái không đảm bảo. Sản lượng mỗi đợt thu hoạch cũng đạt thấp nên doanh nghiệp không thể tiếp tục và đành tạm dừng đầu tư. 

Không có thu nhập về kinh tế, cuộc sống khó khăn nên người dân cũng không mặn mà với cây chè. Đa phần bà con tập trung phát triển cây trồng truyền thống. Trong suốt thời gian dài, thiếu đi bàn tay chăm sóc, cây chè sống dựa hoàn toàn vào tự nhiên, kiên cường sinh trưởng, phát triển như cây rừng!

Bài 2: Tìm hướng đi bền vững

6 tháng đầu năm 2024, công tác cải cách TTHC đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 1 Nghị định, 2 Chỉ thị, 3 Quyết định và nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành để thúc đẩy việc triển khai. TTHC đã cắt giảm, đơn giản hóa 168 quy định kinh doanh; phân cấp 108 TTHC; đơn giản hóa 247 TTHC, giấy tờ công dân; 1.052 TTHC nội bộ được phê duyệt phương án đơn giản hóa. Dịch vụ công trực tuyến được cải thiện về chất lượng, nhiều dịch vụ công được tái cấu trúc; tỷ lệ hồ sơ trực tuyến, số hóa đều tăng so với 2023.

Hoạt động cải thiện môi trường kinh doanh tiếp tục được đẩy mạnh, kịp thời tháo gỡ khó khăn, cắt giảm nhiều TTHC, tiết kiệm chi phí cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp. Việc thực hiện các phương án phân cấp đã mang lại hiệu quả cao trong giải quyết TTHC, giảm tầng nấc, trung gian; khuyến khích, phát huy tính sáng tạo, chủ động và nâng cao vai trò các cấp hành chính ở địa phương. Việc cắt giảm, đơn giản hóa TTHC nội bộ góp phần phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn, tăng cường minh bạch, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực thi công vụ.

Cải cách TTHC liên quan đến quản lý dân cư được đơn giản hóa, mang lại lợi ích thiết thực đối với người dân, doanh nghiệp, giúp cắt giảm chi phí, thời gian thực hiện và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số. Cùng với đó, nhiều ý kiến, phản ánh khiếu nại của người dân, tổ chức, doanh nghiệp đã được các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo, xử lý, giải quyết.

Hội nghị cũng thảo luận về những hạn chế, đề xuất giải pháp thực hiện cải cách TTHC 6 tháng cuối năm, tập trung về: Một số quy định, TTHC còn chồng chéo, phức tạp, qua nhiều khâu trung gian; việc đánh giá tác động chính sách, chi phí tuân thủ cũng như hoạt động tham vấn của một số cơ quan chưa nghiêm. TTHC nội bộ trong từng bộ, cơ quan, địa phương và giữa các cơ quan hành chính nhà nước còn phức tạp, rườm rà; việc tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, người dân chưa được quan tâm đúng mức tại một số cơ quan, đơn vị, địa phương, nhất là ở cơ sở vẫn còn tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực; một số dịch vụ công trực tuyến thực hiện chưa thuận lợi. Việc số hóa, tái sử dụng dữ liệu số hóa tại các bộ, ngành, địa phương còn thấp.

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã làm rõ, thống nhất tư duy, cách tiếp cận nhiệm vụ cải cách TTHC để các bộ, ngành, địa phương cùng triển khai thực hiện đồng bộ trong thời gian tới. Trong đó cần đề cao vai trò người đứng đầu trong thực hiện cải cách TTHC; tổ chức triển khai quyết liệt và hiệu quả hơn; tăng cường hơn nữa công tác phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong cải cách TTHC. Đồng thời, truyền thông tốt hơn về những lợi ích của cải cách TTHC để người dân biết và thực hiện.

Các gia đình Chủ tịch HĐND tỉnh đến thăm, tặng quà gồm: Bà Nùng Thị Mún, mẹ liệt sĩ Lò Văn Hợp, ở bản Kép, xã Mường Đun; Giàng A Dinh, bệnh binh 55% ở thôn 4, xã Sính Phình (huyện Tủa Chùa).

Đồng chí Lò Văn Phương ân cần thăm hỏi sức khỏe, tình hình phát triển sản xuất, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của các gia đình chính sách. Đồng chí mong muốn các gia đình giữ gìn và phát huy truyền thống cách mạng, nỗ lực khắc phục khó khăn, vươn lên trong cuộc sống; gương mẫu thực hiện tốt chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và giáo dục thế hệ trẻ trong lao động, học tập, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Chủ tịch HĐND tỉnh Lò Văn Phương đề nghị các cơ quan, đoàn thể, chính quyền địa phương phải luôn quan tâm, thể hiện tình cảm và trách nhiệm thực hiện tốt đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”. Kịp thời hỗ trợ giải quyết các nhu cầu cấp thiết, chăm lo chu đáo đối với gia đình chính sách, người có công với cách mạng.

Tổng hợp từ Hệ thống quản lý thông tin dịch bệnh động vật Việt Nam (VAHIS) cho thấy, từ đầu năm 2024 đến nay trên địa bàn cả nước, dịch tả lợn châu Phi xảy ra tại 5.373 hộ chăn nuôi của 1.429 thôn, bản ở 498 xã của 156 huyện thuộc 41 tỉnh, thành phố, buộc tiêu hủy trên 26.400 con. Bệnh lở mồm long móng xảy ra tại 44 xã của 13 tỉnh, thành phố; 34 tỉnh, thành phố đã phát hiện động vật nghi mắc bệnh dại với 45 trường hợp người tử vong; trên 60 xã của 9 tỉnh có dịch viêm da nổi cục; dịch cúm gia cầm xảy ra tại 7 tỉnh phải tiêu hủy trên 12.000 con gia cầm, đặc biệt đã có 1 người chết vì nhiễm vi rút cúm gia cầm A/H5N1 và 1 người nhiễm vi rút cúm gia cầm A/H9N2.

Tại Điện Biên, từ đầu năm đến nay dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 69 hộ chăn nuôi của 31 thôn, bản ở 11 xã, phường, thị trấn thuộc 5 huyện, thị (Điện Biên, Tủa Chùa, Mường Nhé, Mường Chà, TX. Mường Lay) buộc phải tiêu hủy 312 con với tổng trọng lượng 15.148kg. Tiêu hủy nhiều nhất là huyện Điện Biên với 241 con lợn nhiễm bệnh ở địa bàn 6 xã. Bệnh lở mồm long móng xảy ra rải rác tại 11 xã của 4 huyện; bệnh dại xảy ra ở 5 huyện với 10 mẫu xét nghiệm chó dương tính với vi rút dại và 1 người ở Mường Nhé đã tử vong do bị chó dại cắn. Đàn gia súc, gia cầm trên địa bàn tỉnh khá lớn song hình thức chăn nuôi phổ biến nhỏ lẻ; nếu không thực hiện quyết liệt các giải pháp phòng, chống dịch bệnh sẽ khiến nguy cơ dịch bệnh xâm nhập đàn gia súc, gia cầm rất lớn, ảnh hưởng nguồn cung thực phẩm, sức khỏe người dân và môi trường sống.

Ngay khi tái phát dịch tả lợn châu Phi, huyện Điện Biên đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn, chính quyền các xã thực hiện các giải pháp khoanh vùng, dập dịch không để dịch lây lan rộng. Trong vòng hơn 1 tháng từ hộ đầu tiên có lợn chết vì dịch tả lợn châu Phi dịch bệnh đã lan ra 35 hộ chăn nuôi, thuộc 18 thôn, bản của 4 xã. Khi phát hiện dịch bệnh, các hộ chăn nuôi đã báo chính quyền và thực hiện phun tiêu độc khử trùng, rắc vôi bột trong và xung quanh khu vực chăn nuôi theo hướng dẫn của cán bộ thú y song dịch bệnh vẫn lây lan. Với đàn lợn chuẩn bị xuất chuồng mắc dịch tả lợn châu Phi phải tiêu hủy gây thiệt hại lớn cho các hộ chăn nuôi.

Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho rằng, dịch tả lợn châu Phi gia tăng và lây lan nhanh tại các địa phương trong cả nước thời gian qua một phần do không có kiểm dịch nội tỉnh, trong khi giết mổ nhỏ lẻ chiếm đa số, cơ sở giết mổ tập trung rất ít. Hệ thống thú y cấp tỉnh và cấp huyện hiện nay rất lỏng lẻo, sáp nhập vào trung tâm dịch vụ nông nghiệp, không bảo đảm nguồn lực triển khai phòng chống dịch bệnh. Các ổ dịch tả lợn châu Phi chủ yếu xảy ra ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, mua con giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc, vệ sinh chuồng trại kém. Một số địa phương còn hiện tượng giấu dịch, chậm báo cáo dịch; người chăn nuôi bán chạy, giết mổ lợn bệnh, nghi mắc bệnh, thậm chí vứt xác lợn chết gây ô nhiễm môi trường.

Để phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm kịp thời, hạn chế thấp nhất ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất, cuộc sống của người chăn nuôi và sức khỏe người dân, UBND tỉnh đã yêu cầu các huyện, thị xã, thành phố, các cơ quan chuyên môn tập trung triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm. Tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân về nguy cơ xảy ra dịch bệnh và các biện pháp phòng chống dịch bệnh. Huy động các nguồn lực hợp pháp để giám sát dịch bệnh đến tận thôn, bản; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp mua bán, vận chuyển động vật bệnh, vứt xác động vật chết làm lây lan dịch bệnh, ô nhiễm môi trường. Triển khai tiêm vắc xin phòng bệnh cho vật nuôi và tháng vệ sinh, khử trùng tiêu độc môi trường chăn nuôi...

Việc kiểm soát dịch bệnh, ngăn chặn không để dịch bệnh lây lan trước hết ở người chăn nuôi. Ngay khi phát hiện vật nuôi nhiễm bệnh ngoài báo cáo chính quyền người chăn nuôi phải thực hiện các biện pháp vệ sinh phòng bệnh, dập tắt ổ dịch khi ở diện hẹp. Tránh tình trạng tiếc công sức để mua bán, vận chuyển vật nuôi đi nơi khác càng làm dịch bệnh lây lan nhanh, rộng, khó xử lý. Chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn nghiên cứu huy động nguồn lực hỗ trợ người chăn nuôi bị thiệt hại do dịch bệnh.

Cần triển khai đồng bộ, quyết liệt, thực hiện hiệu quả các giải pháp phòng chống dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm ngay từ khi mới phát sinh ổ dịch, không để dịch bệnh lây lan khó kiểm soát.

Thực hiện mô hình “Chính quyền thân thiện”, thị trấn Mường Chà đã tổ chức cho cán bộ, công chức ký cam kết thực hiện và làm theo các nội dung, tiêu chí của mô hình. UBND thị trấn chỉ đạo sắp xếp, bố trí phòng tiếp dân, bộ phận tiếp dân và trả kết quả theo quy định thể hiện sự thân thiện, gần gũi, rút ngắn thời gian xử lý, giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời công khai số điện thoại của lãnh đạo xã tại nơi tiếp công dân. Thực hiện tốt công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Đội ngũ cán bộ cơ sở thực hiện “5 không” (không hách dịch, không vô cảm, không tham nhũng, không xu nịnh; không lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thực thi công vụ). Định kỳ hằng tháng, quý tổ chức rà soát, đánh giá, tiến hành sơ kết, tổng kết việc thực hiện mô hình, đánh giá kết quả đạt được của các tiêu chí.

Đối với mô hình“Công an thân thiện”, Công an thị trấn thực hiện công khai thủ tục hành chính, số điện thoại, nội quy tiếp dân và lịch tiếp dân. Đồng thời tổ chức hội nghị lắng nghe ý kiến nhân dân; lắp đặt hòm thư góp ý tại trụ sở, lắp đặt camera giám sát tại phòng tiếp dân... Đảm bảo cơ sở vật chất, môi trường làm việc, tiếp nhân dân văn minh thân thiện; xây dựng đội ngũ cán bộ chiến sĩ gương mẫu, nhiệt tình, có trách nhiệm.

Sau lễ ra mắt và thông qua kế hoạch triển khai, các thành viên tham gia mô hình đã ký cam kết thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy chế, quy định “Chính quyền thân thiện”, “Công an thân thiện” tại thị trấn.