Chính trị - Kinh tế

Với gia đình chị Lò Thị Vui, bản Pom Loi, phường Nam Thanh (TP.Ðiện Biên Phủ), vụ đông đã trở thành vụ sản xuất chính từ nhiều năm trở lại đây, không chỉ giúp có thêm nguồn thu nhập mà còn tạo ra một lượng lớn thức ăn phục vụ chăn nuôi. Vụ đông năm nay, gia đình chị Vui trồng hơn 1.000m2 ngô và khoai trên đất lúa 2 vụ. Sản xuất đúng khung lịch thời vụ và thường xuyên chăm sóc nên ngô và khoai vụ đông của gia đình chị phát triển tốt, có thêm nguồn thu nhập trong thời gian tới.

Huyện Ðiện Biên là một trong những địa phương có diện tích gieo trồng cây vụ đông lớn, với diện tích hơn 950ha, chủ yếu cây ngô, khoai và các loại rau màu. Ðể vụ đông hiệu quả, ngay từ đầu vụ, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với chính quyền các xã xác định thế mạnh đất đai, khí hậu, thủy lợi của từng vùng để lựa chọn các loại cây trồng phù hợp, hiệu quả; chuẩn bị đầy đủ giống, vật tư, phân bón đảm bảo đủ số lượng và chất lượng. Ðồng thời rà soát, điều chỉnh kế hoạch, lịch gieo trồng cho phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương. Cùng với đó, Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện phối hợp với các xã tổ chức tập huấn, hướng dẫn nông dân kỹ thuật canh tác, phòng trừ sâu bệnh, cơ giới hóa trong sản xuất; theo dõi tình hình sinh trưởng phát triển của cây trồng, các loại sâu bệnh để kịp thời chăm sóc và phòng trừ hiệu quả. Ðến thời điểm này các loại cây trồng vụ đông trên địa bàn huyện sinh trưởng và phát triển tốt.

Vụ đông năm 2023, toàn tỉnh dự kiến gieo trồng hơn 1.900ha cây trồng các loại, chủ yếu trên địa bàn các huyện: Ðiện Biên (hơn 950ha), Nậm Pồ (160ha), Tủa Chùa (130ha), Mường Ảng (120ha)... Về cơ cấu, chủ yếu là cây ngô lấy hạt với diện tích 397ha, lạc (hơn 81ha), khoai lang (34ha), khoai tây (7ha), rau màu các loại (hơn 1.375ha)… Dự kiến tổng sản lượng ước đạt hơn 28.000 tấn; trong đó sản lượng ngô đạt gần 1.000 tấn, khoang lang đạt hơn 1.600 tấn, rau màu các loại đạt sản lượng hơn 25.000 tấn. Nhiều loại cây trồng có năng suất, chất lượng cao đã được chú trọng đưa vào sản xuất trong vụ đông và không ngừng mở rộng diện tích, như: Ớt, khoai tây, bí xanh, các loại rau gia vị.

Bên cạnh những thuận lợi, sản xuất vụ đông năm 2023 được dự báo sẽ gặp những khó khăn, như: Biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan sẽ ảnh hưởng tiêu cực và là thách thức lớn; thị trường, giá các sản phẩm nông sản không ổn định, nhất là các sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị với sự tham gia của doanh nghiệp, áp dụng sản xuất an toàn còn ít; việc thực hiện hợp đồng liên kết của nông dân chưa được đảm bảo, các HTX nông nghiệp chưa phát huy hết vai trò; hoạt động kinh doanh, dịch vụ chưa thực sự hiệu quả, chưa tạo được những mô hình sản xuất hàng hóa tập trung, sản phẩm nông sản chưa đồng đều. Giá các loại vật tư đầu vào vẫn ở mức cao ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp. Sâu bệnh hại vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ gây hại nặng trên cây ngô và một số loại cây trồng khác (sâu keo mùa thu) làm giảm năng suất và sản lượng.

Ðể sản xuất vụ đông đạt hiệu quả, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch, phương án sản xuất phù hợp với thực tế địa bàn; tuyên truyền, vận động nông dân đẩy mạnh sản xuất cây vụ đông theo hướng tập trung, có hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm. Ðồng thời, khuyến khích người dân đa dạng cơ cấu cây trồng; sử dụng các giống ngắn ngày, ưu tiên cây trồng có giá trị kinh tế cao; mở rộng diện tích các loại cây có thể bảo quản, chế biến sau thu hoạch (bí, đậu tương, lạc, hành tỏi lấy củ…); các loại cây chế biến làm thức ăn chăn nuôi (ngô, đậu). Ðồng thời, khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia liên kết tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm vụ đông. Ðẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, xúc tiến thương mại để mở rộng liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Sau khi lập gia đình, anh Dương Ðình Tám (sinh năm 1974), tổ 2, phường Tân Thanh (TP. Ðiện Biên Phủ) bắt đầu xây dựng kinh tế nhưng gặp nhiều khó khăn về vốn. Ðược cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể hỗ trợ vay vốn, anh mạnh dạn mở cửa hàng kinh doanh phụ tùng xe máy. Ðến năm 2012, anh mua đất tại xã Thanh Nưa để phát triển mô hình trồng cây ăn quả. Anh Tám cho biết: “Ở phường không có quỹ đất để làm mô hình trồng trọt, chăn nuôi, tôi đi tìm mua đất ở khu ven thành phố. Ban đầu, tôi chỉ mua với diện tích 6.000m2 trồng mít, bưởi, cam, sau khi thấy mô hình phát triển tốt, tôi mở rộng diện tích lên hơn 3ha và trồng thêm nhiều loại cây ăn quả khác. Không chỉ đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm nhiều mô hình ở trong và ngoài tỉnh, tôi còn tham gia các lớp tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật do Hội Nông dân tổ chức. Năm 2022, tôi tiếp tục đầu tư trồng 20ha mắc ca tại xã Thanh Minh”.

Hiện nay, cùng với kinh doanh phụ tùng xe máy, gia đình anh Tám có  hơn 3ha trồng các loại cây ăn quả (mít, bưởi, cam, táo), cây sa nhân và nuôi 200 con gà, 10 con lợn sinh sản đem lại thu nhập hơn 1 tỷ đồng/năm. Mô hình tạo việc làm ổn định cho 8 nhân công với mức lương 6 triệu đồng/người/tháng và hàng trăm lao động thời vụ với thù lao 250.000 - 300.000 đồng/người/ngày. Nhiều năm, anh Tám được công nhận là hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi của thành phố và tỉnh.

Bà Nguyễn Thị Ngọc, Chủ tịch Hội Nông dân phường Tân Thanh cho biết: Hội Nông dân phường có 660 hội viên, sinh hoạt tại 10 chi hội. Ða số các hội viên kinh doanh, buôn bán tại nhà, một số hội viên phát triển trang trại nhưng ở ngoài địa bàn phường do không có quỹ đất để đầu tư. Những năm qua, Hội Nông dân phường đã tuyên truyền, vận động hội viên nông dân tham gia sản xuất, kinh doanh, qua đó, đã xuất hiện các điển hình phát triển kinh tế, như hội viên Dương Ðình Tám, Hoàng Văn Dũng, Nguyễn Ngọc Toàn, Nguyễn Văn Hổ, Phùng Văn Tiến, Trần Ngọc Dương, Ðặng Thị Nhẫn… có mức thu nhập từ 300 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/năm, tạo việc làm cho nhiều lao động khác. Toàn hội có 8 hộ đạt sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh, 12 hộ đạt cấp thành phố, 12 hộ cấp cơ sở.

Xác định phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi là trọng tâm, các cấp Hội Nông dân TP. Ðiện Biên Phủ đã tích cực tuyên truyền, tổ chức cho hội viên đăng ký hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp theo tiêu chí; phối hợp chuyển giao kỹ thuật. Bên cạnh đó, tổ chức hội nghị tổng kết, đánh giá, nhân rộng những điển hình tiên tiến; tham quan học tập các mô hình hiệu quả để vận dụng vào sản xuất kinh doanh tại địa phương. Nhờ đó, phong trào ngày càng lan tỏa, rộng khắp trong nhiều lĩnh vực kinh doanh, trồng trọt, chăn nuôi, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ; tạo động lực khích lệ hội viên hăng hái thi đua sản xuất, tạo điều kiện để hội viên trao đổi kinh nghiệm cách làm hay, mô hình hiệu quả, giúp nhau làm giàu chính đáng. Toàn thành phố có 346 hộ đạt sản xuất kinh doanh giỏi các cấp; trong đó, cấp trung ương 13 hộ, cấp tỉnh 31 hộ, cấp thành phố 116 hộ, cấp cơ sở 186 hộ.

Từ phong trào sản xuất kinh doanh giỏi đã xuất hiện những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến. Hội viên Vàng A Châu, bản Nà Pen, xã Nà Nhạn với mô hình nuôi cá, diện tích 1ha, thu nhập 200 - 250 triệu đồng/năm. Hội viên Ðặng Công Tiến, bản Huổi Phạ, phường Him Lam với mô hình chăn nuôi lợn sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, thu nhập 350 - 450 triệu đồng/năm, tạo việc làm ổn định cho 4 - 5 lao động, mức thu nhập  4 - 7 triệu đồng/người/tháng…

Ông Ðỗ Thành Công, Chủ tịch Hội Nông dân TP. Ðiện Biên Phủ cho biết: Phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững” đã tạo động lực thúc đẩy các hộ nông dân tích cực chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, từng bước liên kết theo chuỗi giá trị, thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn; góp phần tạo sự đoàn kết, tương thân, tương ái giúp nhau xóa đói, giảm nghèo, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Thời gian tới, Hội tiếp tục phát động và nâng cao chất lượng phong trào thi đua, vận động hội viên nông dân phát huy thế mạnh, điều kiện, tiềm năng sẵn có của mỗi xã, phường để phát triển kinh tế hộ gia đình…

Trước đó, ngày 31/3/2023, Bộ Công Thương đã công bố kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện năm 2021 và 2022 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Kết quả cho thấy giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2022 là 2.032,26 đồng/kWh (tăng 9,27% so với năm 2021). Theo tính toán, chi phí sản xuất điện năm 2023 vẫn duy trì ở mức cao, giá thành điện năm 2023 tiếp tục cao hơn năm 2022. Giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2023 ước tính khoảng 2.098 đồng/kWh. Để hạn chế thấp nhất tác động đến nền kinh tế và đời sống người dân, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân (tương đương mức tăng 4,5% so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành).

Việc điều chỉnh giá điện lần này bảo đảm các hộ nghèo, các gia đình chính sách bị ảnh hưởng ở mức không đáng kể. Các hộ nghèo, hộ chính sách tiếp tục được hỗ trợ theo quy định tại Quyết định số 28/2014/QĐ-TTg ngày 07/4/2014 của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, hộ nghèo được hỗ trợ hàng tháng tương đương số lượng điện sử dụng 30kWh/hộ/tháng. Hộ chính sách xã hội có lượng điện sử dụng không quá 50kWh/tháng được hỗ trợ với mức tương đương số lượng điện sử dụng 30kWh/hộ/tháng. 

Phát triển, mở rộng diện tích trồng cây mắc ca thông qua việc thu hút các doanh nghiệp đầu tư là chủ trương lớn, nội dung trọng tâm trong phát triển nông nghiệp của tỉnh Ðiện Biên. Hiện nay, toàn tỉnh đã có 13 dự án trồng mắc ca của 11 doanh nghiệp, nhà đầu tư được tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư, với quy mô trồng 91.645ha. Các dự án được triển khai đồng loạt tại các địa phương kéo theo nhiều hộ dân cũng chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên nương từ trồng các loại cây truyền thống sang trồng mắc ca. Tuy nhiên, khi triển khai trồng mắc ca theo hình thức tự phát, người dân sử dụng các loại giống trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc, không qua kiểm định chất lượng.

Ðơn cử như năm 2022 người dân một số xã tại huyện Nậm Pồ đã tự liên hệ, mua giống cây mắc ca từ các tỉnh Ðắk Lắk, Gia Lai để trồng tự phát hàng chục héc ta. Cũng trong năm 2022, người dân bản Tát Hẹ (xã Ẳng Nưa, huyện Mường Ảng) tham gia dự án liên kết với doanh nghiệp để trồng cây mắc ca. Tuy nhiên, đến khi người dân chuẩn bị đất, đào hố sẵn sàng thực hiện dự án thì doanh nghiệp lại không cung cấp cây giống. Do đó, dân bản Tát Hẹ đã tự bỏ tiền, tự liên hệ mua cây giống từ tỉnh Ðắk Lắk để xuống giống cho kịp thời vụ. Hoặc thời gian gần đây, người dân các huyện: Mường Chà, Mường Nhé, Nậm Pồ đang ồ ạt trồng cây quế. Hiện nay, diện tích quế trên địa bàn tỉnh chủ yếu là do người dân trồng tự phát. Cây giống được người dân liên hệ mua tại các tỉnh: Yên Bái, Lào Cai.

Bà Mai Hương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: Cây giống không đảm bảo chất lượng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả đầu tư các dự án lâm nghiệp. Việc người dân tự mua cây giống trôi nổi trên thị trường tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Ví dụ cây giống mắc ca không đảm bảo chất lượng, có thể sinh trưởng phát triển tốt song lại cho ít quả, hiệu quả kinh tế thấp. Hoặc như cây quế, nếu chất lượng cây giống không đảm bảo, cây quế phát triển tốt song hàm lượng tinh dầu ít. Chính vì vậy, việc xác định nguồn gốc, kiểm định chất lượng cây giống có vai trò đặc biệt quan trọng trong quy trình thực hiện các dự án phát triển kinh tế lâm nghiệp.

Tại hội nghị Chủ tịch UBND tỉnh đối thoại với nông dân, ông Nguyễn Nhật Tân, Giám đốc HTX Cựu chiến binh Ðiện Biên kiến nghị: “Ðến nay, HTX đã trồng được hơn 15ha mắc ca. Trong quá trình thực hiện, HTX gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận, mua giống đảm bảo chất lượng tại các cơ sở đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh giống mắc ca”. Trả lời kiến nghị của nông dân, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Thành Ðô cho biết: Hiện nay, UBND tỉnh đã giao nhiệm vụ cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về công tác quản lý giống cây mắc ca trên địa bàn tỉnh. Theo đó, Sở, chính quyền các địa phương có trách nhiệm thông tin về các cơ sở sản xuất, kinh doanh cây giống đủ điều kiện để người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã tiếp cận.

Về công tác quản lý giống cây trồng nông, lâm nghiệp, thời gian qua cơ bản các cấp, ngành chuyên môn quan tâm thực hiện. Ðối với cây giống mắc ca, hiện nay trên địa bàn tỉnh mới chỉ có 1 đơn vị đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh. Ðối với các doanh nghiệp thực hiện các dự án trồng mắc ca, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thường xuyên có kế hoạch kiểm tra về việc sử dụng cây giống của các doanh nghiệp, nhà đầu tư. Kết quả kiểm tra cho thấy, các doanh nghiệp đều sử dụng cây giống đảm bảo chất lượng theo quy định. Ðối với việc người dân trồng tự phát cây mắc ca, cây quế, công tác quản lý giống cây trồng gặp rất nhiều khó khăn. Hàng năm, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đều ban hành các văn bản gửi UBND các huyện, thị xã, thành phố về việc quản lý giống cây trồng lâm nghiệp. Ðồng thời, cung cấp thông tin một số đơn vị sản xuất giống cây trồng lâm nghiệp hiện đang được các địa phương quan tâm phát triển; những nội dung liên quan đến sử dụng giống cây trồng lâm nghiệp cần lưu ý. Trên cơ sở đó, các địa phương thông báo, khuyến cáo người dân nhằm hạn chế rủi ro.

Lấy người nộp thuế làm trung tâm là một trong những định hướng quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa ngành Thuế. Cục Thuế tỉnh đã triển khai nhiều ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý thuế. Chuyển đổi thành công từ hóa đơn giấy sang hóa đơn điện tử là dấu mốc quan trọng của ngành Thuế. Ðến nay, 100% doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân kinh doanh theo phương pháp kê khai đã áp dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, mua bán. Ðiều này không chỉ giảm thiểu những rủi ro về thuế mà còn giúp doanh nghiệp từng bước chuyển đổi số thành công.

Theo dữ liệu từ cơ quan thuế, tính từ tháng 4/2023 đến nay đã có hàng nghìn hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế lập, tạo sự khác biệt rõ rệt so với số hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế có ngày lập trong quý I năm nay. Ðiều này phần nào khẳng định những thay đổi trong thói quen lấy hóa đơn khi mua hàng của người dân thời gian qua. Chương trình hóa đơn may mắn mà ngành Thuế đang triển khai cũng góp phần không nhỏ tạo lập thói quen mua bán hàng hóa phải có hóa đơn. Việc rà soát, khuyến khích các doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai có hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền cũng mang lại hiệu quả không nhỏ.

Cùng với hóa đơn điện tử, ngành Thuế đã triển khai thành công dịch vụ nộp thuế điện tử eTax Mobile, nhiều ứng dụng công nghệ cũng được nâng cấp theo kịp với các chính sách thuế hiện hành như: Ứng dụng TMS (hệ thống quản lý thuế tập trung), chữ ký điện tử, phân tích rủi ro TPR, quản lý trước bạ nhà đất, xác minh hóa đơn. Hiện nay Cục Thuế tỉnh đã công khai trên 200 thủ tục về thuế như: Ðăng ký thuế; khai thuế; hoàn thuế; miễn, giảm thuế; hóa đơn; quản lý thuế, phí, lệ phí và thu khác của ngân sách Nhà nước… Việc công khai thủ tục hành chính và thời gian giải quyết công việc tại bộ phận “một cửa” đã tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế đến giao dịch và liên hệ. Cục Thuế tỉnh đã kiện toàn ban chỉ đạo ISO và ban hành tài liệu nội bộ được sửa đổi, thay thế thuộc hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2015 vào hoạt động. Những nỗ lực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và cung cấp dịch vụ công trực tuyến đã tạo điều kiện thuận lợi, tiết giảm chi phí và đem lại sự hài lòng cho người nộp thuế khi giao dịch với cơ quan thuế. Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã được áp dụng 100% ở các khâu của quản lý thuế.

Bà Nguyễn Thị Khuê, chủ một cơ sở kinh doanh tại chợ Noong Bua, TP. Ðiện Biên Phủ chia sẻ: Mặc dù khả năng công nghệ hạn chế, nhưng với sự hỗ trợ của cán bộ thuế, cơ sở chúng tôi đã được tiếp cận với nhiều ứng dụng, công nghệ ngành Thuế triển khai, như eTax Mobile giúp thủ tục nhanh hơn, không cần di chuyển; hóa đơn điện tử giúp cho việc lưu trữ và xuất hóa đơn đơn giản hơn. Các thông tin trao đổi giữa cơ sở với cơ quan thuế cũng dễ dàng hơn thông qua các kênh kết nối từ mạng xã hội, email.

Trên cơ sở nền tảng công nghệ mà Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã triển khai, ngành Thuế tỉnh nỗ lực gia tăng trải nghiệm, ứng dụng hiệu quả công nghệ phục vụ và hỗ trợ người nộp thuế đúng như tinh thần “lấy người nộp thuế làm trung tâm”.

Theo ông Dương Duy Bẩy, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, việc ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực thuế góp phần quan trọng thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; giảm chi phí, nhân lực, tiết kiệm thời gian trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Ðể góp phần cùng tỉnh trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, ngành Thuế tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời hạn giải quyết các thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế. Triển khai và nâng cấp kịp thời các chương trình ứng dụng của Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính; đẩy mạnh ứng dụng chữ ký điện tử thông qua hệ thống dịch vụ thuế điện tử. Cập nhật đầy đủ các dữ liệu vào ứng dụng ngành Thuế theo đúng quy trình, đúng quy định, nhất là việc bắt tay xây dựng bản đồ số hộ kinh doanh theo đúng lộ trình đã đề ra. Ðảm bảo an toàn bảo mật hệ thống, hạ tầng truyền thông thông suốt đáp ứng yêu cầu phục vụ tốt công tác quản lý thuế của ngành.

Ngày 2/12/2022, UBND tỉnh đã phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật đầu tư xây dựng công trình: Nâng cấp, sửa chữa rãnh thoát nước, vỉa hè đường Nguyễn Chí Thanh. Dự án có chiều dài hơn 1,4km (bao gồm 1 tuyến chính và 3 tuyến nhánh), điểm đầu tuyến giao với đường Trần Ðăng Ninh, điểm cuối tuyến giao với đường Hoàng Văn Thái. Dự án có tổng mức đầu tư 14,9 tỷ đồng, từ nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương, do UBND TP. Ðiện Biên Phủ làm chủ đầu tư; liên danh Công ty Vĩnh Phúc - Thuật Tường Nguyên thi công; thời gian thực hiện và hoàn thành dự án 2022 - 2024.

Ðể đẩy nhanh tiến độ thi công dự án, phấn đấu hoàn thành trước kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Ðiện Biên Phủ (7/5/2024), giữa tháng 9/2023 nhà thầu đã huy động máy móc, nhân lực triển khai các hạng mục dự án, như: Ðào vỉa hè, hệ thống cống thoát nước, chặt cây và tập kết vật liệu 2 bên đường. Tuy nhiên, đang thi công thì doanh nghiệp dừng, khiến công trường ngổn ngang vật liệu, đất đá đào bới lên kết hợp phương tiện giao thông đi lại, gây bụi dọc tuyến đường; vào những ngày mưa thì bẩn.

Ðã hơn 1 tháng kể từ khi doanh nghiệp dừng thi công, đến nay dự án vẫn chưa được thi công trở lại. Trong quá trình chờ đợi, cuộc sống của nhiều hộ dân sinh sống dọc tuyến đường Nguyễn Chí Thanh tiếp tục bị ảnh hưởng. Việc đi lại của người dân cũng gặp nhiều khó khăn và tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn.

Ông N.V.H. chủ hộ bên đường Nguyễn Chí Thanh cho biết: “Người dân chúng tôi rất ủng hộ việc nâng cấp, sửa chữa tuyến đường, vỉa hè, nhưng quá trình thi công phải có biện pháp đảm bảo an toàn giao thông, đảm bảo không ô nhiễm môi trường. Chúng tôi mong muốn cơ quan chức năng sớm có biện pháp đẩy nhanh tiến độ thi công trở lại và thi công đến đâu gọn gàng, sạch sẽ đến đấy”.

Ðặc biệt, việc tạm dừng thi công ảnh hưởng không nhỏ đến việc kinh doanh, buôn bán của các cửa hàng trên trục đường Nguyễn Chí Thanh. Qua thống kê, hầu hết trên trục đường này tập trung các hộ dân kinh doanh hàng ăn uống, quần áo, tạp hóa… Chị N.T.V. chủ cửa hàng ăn sáng trên tuyến đường này cho biết: “Kể từ khi doanh nghiệp đào vỉa hè, rãnh thoát nước lên rồi tạm dừng thi công đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc kinh doanh. Do đường sá ngổn ngang vật liệu, nắng bụi, mưa bẩn nên khách đến giảm sút so với trước khi làm đường. Ðể đảm bảo không ô nhiễm môi trường, chúng tôi thường xuyên tưới nước làm ẩm mặt đường; trên vỉa hè thì mua bạt che đậy nền đất cho lối đi sạch sẽ để nắng đỡ bụi, mưa đỡ lầy lội”.

Ông Phạm Ðức Lâm, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình TP. Ðiện Biên Phủ cho biết: Ðến nay các đơn vị nhà thầu đã phá dỡ vỉa hè được 650m; thi công lắp dựng bó vỉa hè được 200m; đổ bê tông lót vỉa hè 88m; hạ ngầm hệ thống điện và thông tin liên lạc 400m. Giá trị khối lượng ước hoàn thành đạt khoảng 10,8%. Hiện nay, dự án đang tạm dừng thi công do quá trình tổ chức triển khai thi công, một số hạng mục đầu tư thời gian dài hiện nay đã xuống cấp không đảm bảo chất lượng, như: Hệ thống thoát nước dọc 2 bên vỉa hè (theo thiết kế đã duyệt chỉ nạo vét rãnh, trát tráng lại, thay thế một phần tấm đan hư hỏng). Hiện nay đoạn đầu và cuối đường Nguyễn Chí Thanh, tuyến rãnh xây bằng gạch được đầu tư xây dựng từ lâu nên đã bị hư hỏng, thành rãnh đã sập, tấm đan nắp rãnh bê tông cốt thép mỏng không đảm bảo.

Bên cạnh đó, một số hạng mục chưa được đầu tư đồng bộ, dẫn đến khó khăn trong quá trình khai thác, sử dụng như: Mới chỉ được đầu tư hệ thống thoát nước thải cấp I; hệ thống thoát nước thải cấp II chưa được đầu tư hoàn chỉnh và chưa được đấu nối với các hộ dân (hiện nhiều nhà dân đang có hệ thống thoát nước ra sau nhà). Mặt đường đã xuống cấp, bong tróc, nứt nẻ, gây khó khăn cho việc đi lại của người dân. Trong khi về chủ trương đầu tư của dự án đã duyệt không có quy mô đầu tư thảm mặt đường và mở rộng đường theo quy hoạch 7,5m.

Ðể đảm bảo thi công dự án đúng tiến độ, hạn chế những bất tiện cho người dân, nhất là về môi trường, ngày 31/10, UBND TP. Ðiện Biên Phủ đã có tờ trình UBND tỉnh xin chủ trương điều chỉnh, bổ sung dự án Nâng cấp, sửa chữa rãnh thoát nước, vỉa hè đường Nguyễn Chí Thanh. Theo đó, xây dựng mới hệ thống thoát nước dọc trục đường, với tổng chiều dài 1,3km bằng cống tròn đi dưới lòng đường. Việc đầu tư bằng cống bê tông cốt thép sẽ nâng chất lượng tuổi thọ, đồng bộ tránh việc sửa chữa nhiều sau đầu tư. Bổ sung hệ thống thu gom nước thải (đấu nối) của các hộ gia đình (mạng lưới cấp 2) để đấu nối vào hố ga thoát nước thải hiện nay. Ðồng thời, bổ sung thảm bê tông nhựa, mở rộng đường tuyến chính từ 6,9m lên 7,5m theo quy hoạch chi tiết; thiết kế sơn vạch kẻ đường, biển báo. Tổng mức đầu tư đề nghị bổ sung 24,1 tỷ đồng và nâng tổng mức đầu tư điều chỉnh thành 39 tỷ đồng.

Cũng theo ông Phạm Ðức Lâm, hiện nay chủ đầu tư đợi UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh bổ sung; nếu được duyệt, dự án sẽ sớm triển khai thực hiện, đảm bảo về đích trước kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Ðiện Biên Phủ. Trong khi chờ đợi phê duyệt điều chỉnh bổ sung của UBND tỉnh, Ban yêu cầu các nhà thầu tạm thời san gạt và tập kết vật liệu gọn gàng, nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Bà Ðặng Thị Hồng Loan, Trưởng phòng Quản lý môi trường và Biến đổi khí hậu (Sở Tài nguyên và Môi trường) cho biết: Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ÐTM) là một trong những thủ tục quan trọng mà doanh nghiệp phải thực hiện trước khi triển khai dự án để xác định, dự đoán, đánh giá và giảm thiểu các ảnh hưởng xấu của việc phát triển dự án đến môi trường. Nếu không thực hiện báo cáo ÐTM sẽ không lường trước được các vấn đề về môi trường, có khi rủi ro về môi trường còn lớn hơn hiệu quả kinh tế của dự án. Báo cáo ÐTM là công cụ pháp lý và kỹ thuật quan trọng để xem xét, dự báo tác động môi trường của các dự án; là cơ sở để doanh nghiệp biết rõ hơn về hiện trạng chất lượng môi trường. Nếu công tác lập, thẩm định báo cáo ÐTM của các dự án được thực hiện tốt sẽ giúp các doanh nghiệp có biện pháp bảo vệ môi trường hiệu quả. Ðồng thời, giúp cơ quan quản lý giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường thuận lợi hơn. Từ năm 2022 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường đã trình UBND tỉnh phê duyệt 20 quyết định phê duyệt báo cáo ÐTM.

Theo quy định tại Khoản 4, Ðiều 29, Luật Bảo vệ môi trường 2020, đánh giá sơ bộ tác động môi trường không phải là thủ tục hành chính được thẩm định riêng mà được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét đồng thời với hồ sơ đề nghị quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư. Ðây là một phần nội dung trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư và các báo cáo, hồ sơ này sẽ được thẩm định theo trình tự quy định của pháp luật. Nghị định số 40/2019/NÐ-CP, ngày 13/5/2019 của Chính phủ cũng đã quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường, danh mục đối tượng phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược gồm các đối tượng chiến lược và quy hoạch, như: Chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực quy mô quốc gia, cấp vùng có tác động lớn đến môi trường (gồm ngành điện; khai thác dầu khí, lọc hóa dầu; giấy; công nghiệp hóa chất, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; cao su; dệt may; xi măng; thép; thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản); quy hoạch tổng thể quốc gia; quy hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch vùng; quy hoạch tỉnh... Ngoài ra, Nghị định số 40 còn quy định danh mục dự án phải lập báo cáo ÐTM hoặc dự án, phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường.

Từ đầu năm đến nay, cơ quan chuyên môn của Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức họp hội đồng thẩm định 6 báo cáo ÐTM, 5 báo cáo đề xuất cấp giấy phép môi trường; thực hiện cấp giấy phép môi trường cho 6 dự án, cơ sở. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát các cơ sở trong việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường được tăng cường. Các cơ quan chuyên môn đã phối hợp chặt chẽ thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, xử lý hoặc kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm về môi trường theo đúng quy định.

Với chủ trương nhất quán phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường, thời gian qua, công tác thẩm định, cấp phép môi trường được nâng cao, đặc biệt trong công tác thẩm định báo cáo ÐTM. Hội đồng thẩm định báo cáo ÐTM đối với từng dự án đầu tư đã xem xét, đánh giá, thẩm tra, xác định và cho ý kiến cụ thể đối với từng báo cáo ÐTM trước khi dự án được phê duyệt. Trong quá trình thẩm định, khi nhận thấy những dự án không hiệu quả, nhất là các dự án trong nhóm có nguy cơ gây ô nhiễm nghiêm trọng, tỉnh kiên quyết từ chối.

“Hiện nay luật quy định về bảo vệ môi trường rất nghiêm, nếu phát hiện doanh nghiệp chưa có thủ tục báo cáo ÐTM mà khởi công thi công dự án sẽ xử phạt rất nặng. Còn trong quá trình thi công, chủ đầu tư bắt buộc phải giám sát các chỉ tiêu về môi trường theo báo cáo ÐTM đã được duyệt”. - bà Ðặng Thị Hồng Loan cho biết.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Tạ Thị Yên, Phó trưởng Ban Công tác đại biểu, ĐBQH tỉnh Điện Biên đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị về nội dung chỉnh trang, xây dựng đô thị.

Đại biểu Tạ Thị Yên nêu: “Thực tiễn cho thấy, tỷ lệ đô thị hóa ở nước ta tăng lên nhanh chóng. Tuy đã được quan tâm đầu tư nhưng bộ mặt đô thị Việt Nam vẫn có vẻ chưa tương xứng với tốc độ tăng trưởng kinh tế và kỳ vọng của người dân. Các vấn đề còn tồn tại như ùn tắc giao thông, thiếu bãi đỗ xe, úng ngập, xử lý rác thải, thu gom xử lý nước thải, chiếu sáng, diện tích công viên cây xanh, tiếng ồn, bụi mịn… chậm được giải quyết và có xu hướng trầm trọng thêm, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người dân và môi trường thu hút đầu tư, kinh doanh.

Xin được hỏi Bộ trưởng, làm thế nào để chỉnh trang, xây dựng bộ mặt đô thị Việt Nam theo hướng hiện đại, xanh, sạch, thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đối khí hậu, giải quyết triệt để những tồn tại hiện nay và ngăn ngừa phát sinh những tồn tại đó trong tương lai theo chiến lược cũng như công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị ở nước ta?”.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Tạ Thị Yên, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, vừa qua Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24 tháng 01 năm 2022 về Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết 06). Nghị quyết đã khẳng định vai trò, hệ thống đô thị Việt Nam, cũng như là đánh giá, nhìn nhận kết quả đạt được, tồn tại, thách thức như ý kiến của đại biểu nêu.

Để thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động theo Nghị quyết 148/NQ-CP ngày 11/11/2022 (Nghị quyết 148) thực hiện Nghị quyết 06, trong đó đề ra mục tiêu đến năm 2030 thực hiện đầu tư có trọng tâm, trọng điểm các đô thị có khả năng chống chịu, giảm phát thải, thông minh, có bản sắc và hoàn thiện hạ tầng đô thị đúng như ý kiến, mong muốn của đại biểu đặt ra.

Chương trình hành động của Chính phủ đã đề ra 5 nhóm nhiệm vụ giải pháp chủ yếu: (1) Thống nhất nhận thức, hành động về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam; (2) Nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý quy hoạch đáp ứng yêu cầu xây dựng, quản lý phát triển đô thị bền vững; (3) Đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại, liên kết, thích ứng với biến đổi khí hậu; (4) Xây dựng các nhiệm vụ, đề án chuyên ngành; (5) Xây dựng các cơ chế chính sách, văn bản quy phạm pháp luật.

Với 5 nhiệm vụ giải pháp chủ yếu này, Chính phủ đã đề ra 33 nhiệm vụ cụ thể, trong đó: 19 nhiệm vụ về xây dựng cơ chế chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, 14 nhiệm vụ về đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ hiện đại, liên kết, thích ứng với biến đổi khí hậu. 

Với nhiệm vụ được giao và với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Xây dựng đang triển khai 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp: (1) Tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 06 và Nghị quyết 148; (2) Tập trung nghiên cứu xây dựng pháp luật, công cụ để quản lý đô thị như Luật Quy hoạch đô thị nông thôn, Luật Quản lý phát triển đô thị, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Cấp, thoát nước... và các văn bản hướng dẫn; (3) Sớm thẩm định ban hành quy hoạch hệ thống đô thị nông thôn cũng như là đổi mới phương pháp luận quy hoạch nâng lên chất lượng quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, công tác quản lý quy hoạch kiến trúc đô thị; (4) Đôn đốc, thúc đẩy bố trí nguồn lực thực hiện quy hoạch, đầu tư hệ thống hạ tầng đô thị; (5) Đẩy mạnh nghiên cứu các mô hình đô thị phù hợp; (6) Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; (7) Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý đô thị, cán bộ chuyên môn về đô thị, quy hoạch chuẩn hóa khu năng lực của cán bộ đô thị; (8) Xây dựng mô hình chính quyền đô thị phù hợp. 

Tại kỳ họp này, Quốc hội dành 2,5 ngày để chất vấn và trả lời chất vấn, đây là lần đầu tiên trong nhiệm kỳ khoá XV, Quốc hội tiến hành chất vấn các thành viên Chính phủ, trưởng ngành về việc thực hiện 10 nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, về chất vấn liên quan đến 21 lĩnh vực, gồm những vấn đề lớn, quan trọng, phản ánh mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, được nhân dân và cử tri hết sức quan tâm, nhất là trong bối cảnh đất nước đang trong quá trình khắc phục hậu quả nặng nề của đại dịch Covid-19.