Văn hóa - Xã Hội

Dự buổi trao hỗ trợ có các đồng chí: Lò Văn Phương, Uỷ viên BTV Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh; Cao Thị Tuyết Lan, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Điện Biên; Vừ A Bằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Hoàng Minh Ngọc, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam.

Đồng chí Tạ Thị Yên và đoàn công tác đã đi kiểm tra tình hình thiệt hại, thăm hỏi động viên các hộ gia đình tại 3 bản: Tin Tốc, bản Lĩnh, Mường Pồn 1; trao hỗ trợ 3 tỷ đồng (do Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam tài trợ) để Nhân dân xã Mường Pồn khắc phục hậu quả thiên tai.

Tại buổi trao hỗ trợ, sư Thầy Thích Đàm Ngoan, Trụ trì Chùa Hồi Long (Thanh Hóa) đã trao tặng 100 triệu đồng hỗ trợ người dân; Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên hỗ trợ 32 triệu đồng cho các gia đình có người chết, mất tích; bị trôi, sập nhà.

Nằm trong vùng đất yếu, có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất, lũ quét, nhưng 81 hộ dân ở các thôn: Háng Sung I, Háng Sung II, Là Xa, Tả Phìn, Séo Phình, Tà Dê, Củ Dỉ Sang (xã Tả Phìn, huyện Tủa Chùa) hàng ngày đối mặt với hiểm nguy rình rập trong mùa mưa lũ. Mặc dù chính quyền xã và các cơ quan chức năng huyện Tủa Chùa đã có nhiều nỗ lực tuyên truyền, vận động di dời các hộ dân ra khỏi vùng nguy hiểm nhưng đến nay do nhiều nguyên nhân các hộ dân vẫn chưa được di dời đến nơi an toàn.

Gia đình ông Vàng A Su, bản Là Xa, xã Tả Phìn có 5 nhân khẩu sống trong vùng có nguy cơ sạt lở nhưng hiện nay vẫn chưa thể di chuyển đến nơi an toàn. Theo ông Su, từ nhiều năm nay khi mùa mưa tới, khu vực này thường xảy ra sạt lở đất, đá nhưng ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên năm nay các vết nứt sạt trên sườn đồi ngày một rộng, nguy cơ sạt lở lượng lớn đất đá có thể xảy ra nếu mưa to kéo dài. Chính quyền địa phương đã tuyên truyền, cảnh báo, nhưng gia đình chưa thể di chuyển được vì không có quỹ đất ở. Biết là rất nguy hiểm, nhưng gia đình khắc phục tạm thời qua mùa mưa.

Không riêng xã Tả Phìn, qua rà soát toàn huyện Tủa Chùa hiện có 132 hộ dân ở các xã: Sín Chải, Mường Báng, Tủa Thàng, Sính Phình... đang ở trong vùng có nguy cơ cao sạt lở và lũ quét. Ngoài ra, trên địa bàn huyện có 7 trường học, điểm trường và 2 tuyến đường giao thông có nguy cơ bị sạt lở đất, đá vào mùa mưa.

Ông Phạm Quốc Đạt, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tủa Chùa cho biết: Hàng năm, trước mùa mưa, huyện rà soát, thống kê số hộ gia đình trong vùng có nguy cơ cao sạt lở, lũ quét để tuyên truyền, hỗ trợ các hộ gia đình di chuyển đến nơi an toàn. Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn lực, quỹ đất tái định cư, trong khi số hộ trong vùng nguy cơ sạt lở quá lớn nên chưa thể giải quyết dứt điểm.

Xã Búng Lao là một trong những xã nằm trong vùng có nguy cơ cao ảnh hưởng do lũ quét, sạt lở trên địa bàn huyện Mường Ảng. Toàn xã có 187 hộ dân hiện đang ở trong vùng có nguy cơ cao sạt lở, lũ quét lớn. Trận mưa ngày 14/7 đã gây ra tình trạng sạt lở ta luy dương khiến 8 hộ dân tại khu vực Táng Quái thuộc bản Búng, xã Búng Lao bị đất đá sạt lở vào nhà, làm thiệt hại nhiều tài sản, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng con người. Nguyên nhân do ta luy dương cao, hơn nữa do các hộ gia đình san hạ, cải tạo mặt bằng không thực hiện cắt cơ hạ bậc nên khi mưa to gây sạt lở.

Ông Trần Quang Trung, Trưởng Phòng nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Ảng, cho biết: Hiện nay toàn huyện có 223 hộ dân ở các xã: Mường Đăng, Mường Lạn, Búng Lao, Xuân Lao, Ẳng Nưa, Nặm Lịch có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi mưa lớn, lũ quét và sạt lở đất. Từ nhiều năm nay khi mùa mưa tới, các khu vực này thường xảy ra sạt lở đất, đá nhưng ở mức độ nhẹ, tuy nhiên về lâu dài nguy cơ sạt lở, lũ quét cao nếu mưa to kéo dài. Huyện đã chỉ đạo các xã tuyên truyền, vận động, hỗ trợ di dời người và tài sản đến nơi an toàn; đồng thời, căng dây, cắm biển cảnh báo khu vực bị sạt lở nguy hiểm. Tuy nhiên do gặp khó khăn về mặt bằng, vốn để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ sản xuất... đến nay các hộ gia đình nằm trong vùng nguy cơ sạt lở vẫn chưa được di dời.

Điều đáng nói, bên cạnh những trường hợp bất khả kháng chưa thể di chuyển đến nơi an toàn do thiếu quỹ đất, kinh phí, thì vẫn còn nhiều hộ dân bất chấp nguy hiểm đến tính mạng cố tình không di chuyển đến nơi an toàn mặc dù đã được chính quyền địa phương, cơ quan chức năng tuyên truyền, vận động. Nguyên nhân chủ yếu do người dân không muốn rời xa nơi ở cũ, anh em, họ hàng; ảnh hưởng việc kinh doanh buôn bán, phong tục tập quán… Như một số hộ dân ở bản Búng, xã Búng Lao (huyện Mường Ảng) nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cao khi chính quyền địa phương vận động di chuyển tạm thời đã quay trở lại nơi ở cũ.

Theo thông tin từ Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, hiện nay qua rà soát toàn tỉnh còn 2.337 hộ dân đang sinh sống trong vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi mưa lớn, lũ quét và sạt lở đất; trong đó, huyện Nậm Pồ có 322 hộ, Mường Ảng 223 hộ, Mường Chà 341 hộ, Điện Biên Đông 81 hộ, Tủa Chùa 132 hộ, Mường Nhé 22 hộ, Tuần Giáo 26 hộ, Điện Biên 839 hộ, TX. Mường Lay 61 hộ và TP. Điện Biên Phủ 290 hộ. Bên cạnh đó, toàn tỉnh có 101 trụ sở cơ quan, trường học, tuyến đường giao thông… có nguy cơ cao bị sạt lở, lũ quét.

Những năm gần đây, tình hình thời tiết ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là hiện tượng lũ quét, sạt lở đất xảy ra ở nhiều nơi trên địa bàn tỉnh, với mức độ ngày càng gia tăng, gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản của người dân, nhà nước. Vì vậy, di dân ra khỏi vùng nguy hiểm, sạt lở là việc làm cấp bách không thể chậm trễ.

Chính quyền địa phương tích cực tuyên truyền đến toàn thể Nhân dân không được chủ quan, lơ là trong thời gian có mưa lũ xảy ra. Kiên quyết di dời người và tài sản đối với các hộ có nguy cơ cao mất an toàn về nhà ở. Đồng thời, chuẩn bị sẵn sàng các phương án, trong trường hợp phải tháo dỡ nhà ở để bảo vệ tài sản cho người dân, đưa các hộ dân đến ở ghép tại các hộ gia đình người thân, người quen hoặc ở tạm tại các cơ sở trường học bán trú, nhà văn hóa thôn, bản trong thời gian diễn ra mưa lũ lớn kéo dài. Về lâu dài, có kế hoạch di dời, bố trí mặt bằng, quỹ đất tái định cư cho người dân.

Sau khi nhận được tin báo, sáng ngày 12/8, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn huyện Tuần Giáo đã đến kiểm tra thực địa tại khu vực này và đánh giá toàn bộ khu vực cung trượt đất đá bở nhão, rời rạc đang trôi trượt từng đợt với khối lượng nhỏ, có nguy cơ trượt sạt khối lượng rất lớn bất cứ lúc nào. Vì vậy, huyện đã tạm thời dừng các phương tiện lưu thông qua khu vực dốc Đỏ, dựng chốt chặn giao thông tại đoạn đường khu vực sạt lở; đồng thời yêu cầu các hộ gia đình nằm trong khu vực bị ảnh hưởng di chuyển người và tài sản đến nơi an toàn. Về phương án lâu dài, huyện đề nghị đơn vị quản lý đường bộ I, có kế hoạch khắc phục triệt để cung trượt nhằm đảm bảo an toàn cho người và phương tiện lưu thông.

Trước đó, do ảnh hưởng của mưa lớn trong đêm ngày 10 - 11/8 đã gây thiệt hại về đường giao thông và các công trình hạ tầng khác trên địa bàn huyện Tuần Giáo. Cụ thể, đoạn đường từ trung tâm thị tứ Huổi Lóng, xã Mùn Chung đi xã Nà Tòng bị lũ ống khiến đất đá tràn qua gây ách tắc cục bộ; đoạn đường từ trung tâm xã Tỏa Tình đi bản Lồng bị sạt lở 1 điểm ta luy dương với chiều dài 20m gây ách tắc cục bộ, 1 điểm sạt ta luy âm với chiều dài 30m ảnh hưởng đến nền đường và mặt đường, 1 đường dây điện bị đứt. Ước tổng thiệt hại khoảng 30 triệu đồng.

Trên thực tế, công tác TGPL – hoạt động bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người yếu thế chưa bao giờ là dễ dàng, bởi ngoài kiến thức nghiệp vụ đòi hỏi người công tác trong lĩnh này thật sự tâm huyết, thấu hiểu và có kinh nghiệm thực tiễn. Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình thực hiện TGPL” mà Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên mới đây tổ chức với sự tham dự của 5 tỉnh: Cao Bằng, Lạng Sơn, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Lào Cai cho thấy sự quan tâm của các địa phương về tầm quan trọng của vấn đề này.

Những năm qua, hoạt động TGPL cho các đối tượng thuộc diện chính sách, người yếu thế trong xã hội luôn được tỉnh Điện Biên chú trọng. Nhờ đó từng bước nâng cao chất lượng giải quyết các vụ việc trợ giúp, tăng cường hiểu biết pháp luật cho người dân và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người yếu thế.

Từ năm 2020 đến nay, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Điện Biên đã thực hiện 4.432 vụ việc bằng hình tức tham gia tố tụng. Nhiều vụ việc với sự vào cuộc sớm, tích cực của đội ngũ luật sư, TGV pháp lý đã giúp cho các đương sự là người yếu thế giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, dân sự; nâng cao tính giáo dục, răn đe và phòng ngừa tội  phạm.

Chị Lường Thị Tuyết, ở xã Hua Thanh (huyện Điện Biên) là một trong những đối tượng được TGPL miễn phí theo quy định của pháp luật. Chị có tranh chấp đất đai với một gia đình ở cùng bản. Để đảm bảo quyền lợi cho chị Tuyết trước tòa án và pháp luật, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã cử trợ giúp viên (TGV) pháp lý thụ lý vụ việc. Ngoài việc thường xuyên trao đổi với đương sự về nội dung, tình tiết vụ việc, TGV đã chủ động tiếp cận với các cơ quan liên quan để thu thập chứng cứ, củng cố hồ sơ. Đồng thời tư vấn, thống nhất với đương sự phương án giải quyết khi ra tranh tụng tại tòa để bảo vệ được quan điểm, đảm bảo quyền lợi của gia đình chị Tuyết.

Liên quan đến tranh chấp đất đai, gia đình bà Vũ Thị Hoạt, tổ dân phố 1, phường Him Lam (TP. Điện Biên Phủ) luôn canh cánh nỗi lo vì mảnh đất và ngôi nhà của bà cùng 2 người con gái tật nguyền đang sinh sống vướng vào vụ tranh chấp về thừa kế tài sản và quyền sử dụng đất. Vụ việc phức tạp và kéo dài nhiều năm khiến gia đình không thể yên tâm. Nhờ có sự trợ giúp của Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh mà giờ đây đất ở và ngôi nhà đã trở thành nơi ở hợp pháp của bà Hoạt và các con, qua đó gia đình yên tâm ổn định cuộc sống.

Với phương châm hoạt động hướng về cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân được tiếp cận với các hoạt động TGPL, đồng thời xác định đối tượng thuộc diện TGPL là nhóm yếu thế trong xã hội, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh thường xuyên phối hợp với các cấp, ngành quan tâm thông qua các hình thức tư vấn, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng. Tất cả yêu cầu TGPL của người dân được đáp ứng kịp thời. Việc cử người thực hiện TGPL được thực hiện nhanh chóng, đúng quy định và đáp ứng yêu cầu TGPL.

Trong công tác phối hợp về hoạt động tố tụng, Trung tâm còn thường xuyên phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân, Ban Dân tộc triển khai hoạt động TGPL cho người có công, người khuyết tật, trẻ em vị thành niên và người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số... Chính vì vậy, Trung tâm đã trở thành địa chỉ tin cậy để những đối tượng yếu thế trên địa bàn tìm đến khi có những vấn đề liên quan đến pháp luật, cần được TGPL thông qua các hình thức tư vấn, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng.

Thực hiện Đề án đổi mới công tác TGPL trên địa bàn tỉnh, hoạt động TGPL được triển khai đa dạng, phong phú, bằng nhiều hình thức, như: Tuyên truyền bằng các ấn phẩm, tờ rơi; tổ chức tư vấn pháp luật miễn phí, cử trợ giúp viên, luật sư TGPL; tham gia tố tụng để bào chữa cho các đối tượng. Chú trọng nâng cao năng lực cho đội ngũ người thực hiện TGPL; đưa ra các phương thức truyền thông, tập huấn kiến thức pháp luật cho cán bộ cơ sở, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng.

Thực hiện chủ trương của tỉnh về chính sách TGPL cho người khuyết tật thuộc diện được TGPL năm 2024, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã tổ chức thực hiện 15 đợt truyền thông về TGPL tại 97 thôn bản thuộc 34 xã của các huyện: Nậm Pồ, Tuần Giáo, Mường Ảng, thu hút 4.984 lượt người tham dự. Tiếp nhận và tư vấn 68 việc cho 68 lượt người có yêu cầu TGPL thuộc lĩnh vực hình sự, dân sự, lĩnh vực khác; trong đó có 3 yêu cầu liên quan đến chế độ, chính sách, quy định pháp luật có liên quan đến người khuyết tật.

Trung tâm cũng cấp phát miễn phí 38,204 tờ gấp pháp luật cho người dân về: TGPL cho người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi và các đối tượng khác; quyền được TGPL của người khuyết tật có khó khăn về tài chính trong lĩnh vực pháp luật hình sự; TGPL cho người có công với cách mạng và các đối tượng khác trong lĩnh vực pháp luật dân sự; TGPL cho trẻ em về pháp luật hình sự; quy định về TGPL cho cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ có khó khăn về tài chính; TGPL cho người cao tuổi có khó khăn về tài chính.

Đúng thời điểm nhận lệnh cùng đồng đội lên đường giúp nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ cũng là lúc Trung sĩ Lò Văn Mạnh nhận được tin ngôi nhà của gia đình ở bản Mường Pồn 1, xã Mường Pồn bị ngập nặng, phần lớn tài sản bị nước lũ cuốn trôi, hư hỏng. Mạnh là con lớn trong gia đình, em gái mới học mẫu giáo. Điều rất đáng quý ở chỗ, Mạnh không báo cáo ngay với chỉ huy đơn vị về tình hình gia đình mà vẫn nhận lệnh lên đường giúp dân với trách nhiệm và quyết tâm cao nhất, dù nhà Mạnh chỉ cách vị trí đơn vị thực hiện nhiệm vụ vài cây số.

Trung sĩ Lò Văn Mạnh (ngoài cùng, bên trái) cùng đồng đội giúp người dân ở bản Lĩnh, xã Mường Pồn, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên khắc phục hậu quả thiên tai.

Sau vài ngày cùng đồng đội tích cực giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, nhiệm vụ cơ bản đã hoàn thành, Trung sĩ Lò Văn Mạnh mới báo cáo về những thiệt hại của gia đình khi được chỉ huy đơn vị hỏi. Điều đó khiến nhiều đồng đội và bà con trong vùng lũ thực sự cảm phục, xúc động. Gặp Mạnh nơi "tâm lũ" Mường Pồn, tôi hỏi: "Vì sao gia đình đồng chí cũng nằm trong số các hộ bị thiệt hại do mưa lũ mà không báo cáo kịp thời để đơn vị hỗ trợ, giúp đỡ?". Mạnh thổ lộ: “Gia đình tôi chỉ bị thiệt hại về tài sản, bố mẹ và em gái tôi đều an toàn, như thế là may mắn hơn những gia đình vừa bị mất người thân vừa bị sập đổ, cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, tài sản. Vì vậy, tôi xác định sẽ cùng đồng đội tập trung giúp đỡ các gia đình bị thiệt hại nặng, bị mất người thân trước, rồi mới tính đến gia đình mình”.

Theo Trung tá Chu Trần Nam, Phó chính ủy Trung đoàn 82, ngay khi biết tin gia đình Trung sĩ Lò Văn Mạnh bị thiệt hại bởi mưa lũ nhưng sẵn sàng gác việc riêng để cùng đồng đội hoàn thành tốt nhiệm vụ giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, chỉ huy Trung đoàn đã kịp thời biểu dương, lan tỏa tinh thần vượt khó của Trung sĩ Lò Văn Mạnh, đồng thời cử đoàn công tác đến thăm hỏi, động viên, hỗ trợ và giúp đỡ gia đình đồng chí Mạnh.