Kinh tế - Thị trường

Từ xuất phát điểm còn nhiều khó khăn, nhưng với sự quan tâm đầu tư của Chính phủ, định hướng phát triển đúng, trúng của cấp ủy, chính quyền và nỗ lực phấn đấu của nhân dân các dân tộc TP. Ðiện Biên Phủ, cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị đã không ngừng phát triển, diện mạo từng bước hiện đại, văn minh. Như tuyến đường 7/5, nối từ đường Võ Nguyên Giáp đến khu tái định cư Noong Bua. Ðây là tuyến đường có ý nghĩa đặc biệt khi kết nối giữa Trung tâm hành chính của tỉnh với trục đường Võ Nguyên Giáp, hai bên tuyến đường là khu hạ tầng khung với quỹ đất thương mại dịch vụ, quỹ đất phát triển hỗn hợp; quỹ đất Trung tâm hành chính tỉnh. Tuyến đường hoàn thành góp phần hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật cho TP. Ðiện Biên Phủ, qua đó bổ sung tiêu chí để nâng cấp TP. Ðiện Biên Phủ thành đô thị loại II trong giai đoạn 2020 - 2025. Sau bao ngày chờ đợi, giây phút tuyến đường thông xe khiến cho nhiều người dân thành phố không khỏi vui mừng. Bà Lò Thị Mấng, bản Noong Bua, phường Noong Bua (TP. Ðiện Biên Phủ) chia sẻ: “Trong những năm gần đây tôi thấy thành phố có nhiều thay đổi, càng ngày càng khang trang, sạch đẹp. Mỗi ngày có một công trình khác nhau được xây dựng. Ðặc biệt, như khu tôi đang sinh sống có rất nhiều công trình mới được hoàn thành. Như đường 7/5 rộng rãi, sạch đẹp, công viên hồ điều hòa đã tạo thành khu vui chơi công cộng cho người dân không chỉ phường Noong Bua mà nhiều nơi khác. Hàng ngày từ 17 - 19 giờ, rất đông người già, thanh thiếu nhi tập trung về đây giải trí, thư giãn và  tập luyện thể thao. Ðó là điều mà tôi thấy thay đổi nhiều so với những năm trước đây...”.

Hay tuyến đường Cầu A1 - C4 được thông xe cũng thay đổi diện mạo khu vực. Không còn là những mảnh đất ven sông Nậm Rốm um tùm cỏ mọc, từng tấc đất nơi đây dần lột xác trở thành khu đô thị hiện đại với nhà cao tầng, hàng quán mọc lên san sát… Khu Công viên Nam Thanh trở thành điểm đến mỗi buổi chiều của nhiều cư dân khu vực TP. Ðiện Biên Phủ và một số xã lân cận của huyện Ðiện Biên. Với sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo thành phố, khu vực chợ tạm đầu cầu Mường Thanh đã được tháo dỡ, hoàn trả mặt bằng để xây dựng dự án chợ Mường Thanh A tạo thuận lợi cho nhân dân kinh doanh...

Sự đổi thay không chỉ hiện lên rõ nét ở các phường trung tâm mà ở các xã vùng ngoài của TP. Ðiện Biên Phủ cũng đang khoác lên mình tấm áo mới. Xã Mường Phăng là ví dụ điển hình. Khác với trước đây, hạ tầng giao thông tới Mường Phăng hiện nay đã được xây dựng tương đối đồng bộ. Ðặc biệt mới đây, tuyến đường nối từ trung tâm xã lên Sở Chỉ huy Chiến dịch Ðiện Biên Phủ; nối trung tâm xã với quốc lộ 6 ở xã Nà Tấu được hoàn thành khiến cho giao thông càng thêm thuận tiện. Nhưng điều đáng mừng là không chỉ thay đổi về diện mạo bên ngoài, tư duy bên trong của những người dân quê hương cách mạng cũng đang có sự thay đổi, quyết tâm phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao. Ông Lò Văn Hợp, Chủ tịch UBND xã Mường Phăng cho biết: “Sau khi sáp nhập về TP. Ðiện Biên Phủ, Mường Phăng được tập trung các nguồn lực đầu tư điện, đường, trường, trạm. Người dân nhận thức được sự thay đổi từ công dân nông thôn trở thành công dân đô thị phải đạt các tiêu chí về nông thôn mới và phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao. Ðể làm được điều này, cấp ủy, chính quyền xã tập trung chuyển đổi cây trồng vật nuôi với hướng đi đúng và trúng. Hiện nay, xã triển khai mô hình trồng dâu tây và trồng nho đen không hạt. Mô hình này nếu được nhân rộng thì thu nhập từ thị trường rau, quả là rất lớn, đời sống người dân sẽ được nâng lên. Ngoài ra, xã còn định hướng cho bà con trồng giống ngô ngọt để cung ứng cho đơn vị kinh doanh từ Sơn La. Mường Phăng có di tích Sở Chỉ huy Chiến dịch Ðiện Biên Phủ, du khách đến tham quan rất nhiều. Bởi vậy xã đang tích cực phối hợp với các cơ quan chuyên môn, hướng dẫn người dân chuyển đổi từ nông nghiệp sang làm dịch vụ du lịch... Như vậy mới có thể đảm bảo tiêu chí về thu nhập cho người dân”.

Đến tháng 6/2023, bên cạnh “xã điểm” Thanh Chăn, thì tỉnh ta có 21 xã nữa được khoác lên mình “chiếc áo” NTM. Có 120 thôn, bản được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu. Ngoài phấn đấu xây dựng xã, bản đạt tiêu chí NTM, hiện nay tỉnh đang triển khai xây dựng tiêu chí xã, bản đạt NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Thực tế chứng minh, tại những xã đạt NTM mới, cơ sở vật chất (điện, đường, trường, trạm, nhà văn hoá...) được xây dựng mới, tu sửa, nâng cấp khang trang. Năng lực công tác của cán bộ và trình độ sản xuất của nông dân được nâng cao, tinh thần đoàn kết nội bộ, cộng đồng dân cư được củng cố vững chắc; chất lượng cuộc sống của người dân được cải thiện đáng kể.

Tinh thần, ý thức trách nhiệm trong chỉ đạo, điều hành, phối hợp xây dựng NTM, NTM kiểu mẫu tại các xã, bản đang được thực hiện một cách quyết liệt, bài bản, có trách nhiệm. Với quan điểm, xây dựng NTM là việc làm thường xuyên, có điểm khởi đầu không có điểm kết thúc. Căn cứ nguồn lực, tiềm năng, điều kiện thực tế để xây dựng NTM. Không ép tiêu chí và không để người dân trở thành “con nợ” sau khi đạt NTM.

Tuy nhiên, để duy trì và giữ vững được tất cả những tiêu chí NTM là vô cùng khó khăn, thách thức, đòi hỏi nguồn kinh phí lớn và cần thường xuyên. Trong số 19 tiêu chí xây dựng NTM theo Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/04/2009 của Thủ tướng Chính phủ, với hầu hết các xã của tỉnh Điện Biên thì tiêu chí nào cũng khó. Trong đó, tiêu chí số 10 về thu nhập được coi là thách thức lớn nhất, khó vượt qua nhất. Các tiêu chí về giao thông, kênh mương nội đồng, y tế, văn hóa... có vốn là làm được, nhưng tiêu chí về thu nhập bình đầu người thì không giản đơn như thế. Hầu hết các xã thuần nông, ngành nghề dịch vụ chưa có nhiều, để phát triển kinh tế đã khó huống chi là duy trì tăng trưởng bền vững trong nhiều năm.

Sau gần 8 năm đạt chuẩn NTM ở Thanh Chăn, hầu hết các công trình đã bắt đầu xuống cấp và thiếu nguồn để sửa chữa. Lãnh đạo chính quyền xã thừa nhận rằng, trong số 19 tiêu chí NTM hiện nay, có những tiêu chí rất khó duy trì và tính bền vững cũng không cao. Đặc biệt là khi áp vào bộ tiêu chí mới với những cách tính mới.

Tại xã Ẳng Nưa - xã đầu tiên của huyện Mường Ảng đạt chuẩn NTM. Sau hơn 6 năm phát động, với sự ưu tiên về nguồn lực của địa phương, năm 2016 Ẳng Nưa đã cơ bản đạt 19/19 tiêu chí, dù trong đó có một số tiêu chí còn chưa hoàn toàn “đạt chuẩn”. Giai đoạn 2011 - 2016 tổng nguồn vốn huy động để xây dựng NTM trên địa bàn xã khoảng hơn 77 tỉ đồng. Song do phải đầu tư đồng bộ để đảm bảo các tiêu chí nên nguồn vốn thiếu dẫn đến nhiều hạng mục cơ sở hạ tầng phải “nợ” lại và đến gần 7 năm sau vẫn chưa “trả” được. Cụ thể, các tuyến đường giao thông liên bản đã được đầu tư bằng bê tông, còn các tuyến nhánh thì chưa được đầu tư. Thời điểm ấy, do mỗi thôn bản không có đủ 1 nhà văn hóa nên xã Ẳng Nưa đã “linh hoạt” áp dụng 2 - 3 bản ở gần nhau sử dụng chung 1 nhà văn hóa. Sau gần 7 năm được công nhận đạt chuẩn NTM, đến nay xã Ẳng Nưa vẫn chưa trả được “nợ” về các hạng mục, công trình mà còn đang “chật vật” để duy trì các tiêu chí. Giao thông trong xã nhiều tuyến đã xuống cấp nhưng chưa có nguồn kinh phí để sửa chữa.

Xây dựng NTM là chủ trương lớn của Đảng, Chính phủ và Quốc hội, được các cấp ngành Trung ương và địa phương nỗ lực nhập cuộc triển khai. Với tỉnh miền núi, dân trí hạn chế, kinh tế chậm phát triển như Điện Biên, thì việc tập trung nguồn lực xây dựng NTM càng cần thiết và tác dụng nhiều mặt.  

Muốn đạt, duy trì bền vững các tiêu chí NTM, NTM nâng cao theo quy định, mang lại cuộc sống “no cơm ấm áo” cho người dân, chúng ta cần sử dụng lồng ghép hiệu quả các nguồn lực cho chương trình này. Bên cạnh nguồn vốn của Nhà nước là nguồn xã hội hoá, nguồn tài trợ... Mỗi người dân cũng cần ý thức hơn trong việc đóng góp công sức, tiền của, hiến kế, nghĩ cách xây dựng NTM. Cấp uỷ, chính quyền, các tổ chức đoàn thể địa phương cần sâu sát, nhiệt tình, năng động hơn nữa trong tuyên truyền, vận động, lựa chọn các tiêu chí cần thiết để tập trung xây dựng NTM một cách bài bản, khoa học. Quan trọng nhất trong xây dựng NTM là cuộc sống người dân được nâng lên, chứ không phải áp lực được đè lên.

Gia đình chị Lò Thị Tâm, xã Thanh Chăn (huyện Ðiện Biên) trước đây là một trong những hộ nghèo được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam phối hợp với UBND huyện Ðiện Biên hỗ trợ bò sinh sản theo hình thức luân chuyển. Sau khi bò đẻ lứa đầu, gia đình chị Tâm tiếp tục chăm sóc bê con đến 12 tháng tuổi, rồi chuyển giao cho Hội Chữ thập đỏ để hỗ trợ cho hộ nghèo khác, còn gia đình chị được hoàn toàn sở hữu bò mẹ. Ðến nay, bò mẹ đẻ thêm được 8 lứa, không chỉ giúp gia đình chị Tâm thoát nghèo mà còn tạo động lực mạnh mẽ giúp chị vươn lên trong phát triển kinh tế, mang lại nguồn thu nhập khá từ nuôi bò. “Nhà nước đã tạo điều kiện, mình phải cố gắng vươn lên mới thoát được nghèo. Nếu mình cứ mãi trông chờ vào sự hỗ trợ, không nghĩ cách làm ăn, không biết cố gắng thì khó thoát nghèo!” - chị Tâm chia sẻ.

Năm 2022, gia đình ông Tráng Giống Sùng, bản Chua Ta 1, xã Tìa Dình (huyện Ðiện Biên Ðông) tham gia mô hình trồng bí xanh bằng phương pháp leo giàn kết hợp bón phân hữu cơ vi sinh trên diện tích 1ha do Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp phối hợp với Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ðiện Biên Ðông triển khai thực hiện. Ông Sùng cho biết: Trước đây gia đình có đất sản xuất nhưng canh tác kém hiệu quả, thậm chí có vụ bỏ hoang. Ðược sự hướng dẫn, giúp đỡ của cán bộ nông nghiệp triển khai mô hình bí xanh leo giàn, trên 1ha canh tác theo quy trình kỹ thuật, bón phân hữu cơ cho thu nhập khoảng 29,2 triệu đồng, tăng hơn 12 triệu đồng/ha so với lúa, ngô nương. Hàng năm gia đình thu nhập 30 - 40 triệu đồng từ trồng bí.

Thời gian qua, nhiều chương trình, chính sách hỗ trợ có điều kiện cho người nghèo vươn lên phát triển kinh tế đã được các cấp, ngành triển khai hiệu quả và nhân rộng. Ðặc biệt, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, các địa phương chú trọng hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế đã từng bước thay đổi tư duy sản xuất, khơi dậy ý chí vươn lên thoát nghèo cho người nghèo. Từ thực tế công tác giảm nghèo cho thấy việc quan trọng nhất là “trao cần câu”, tạo cho người nghèo nguồn sinh kế hiệu quả, để từ đó có điểm tựa vươn lên thoát nghèo bền vững. Ðặc biệt, các chính sách hỗ trợ theo kiểu có điều kiện đã khắc phục tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Theo thống kê, từ nguồn vốn các chương trình khuyến nông, giai đoạn 2016 - 2021, với tổng kinh phí gần 24 tỷ đồng toàn tỉnh đã phát triển được 217 mô hình khuyến nông; trong đó có 182 mô hình về trồng trọt và 35 mô hình chăn nuôi, thủy sản. Giai đoạn 2021 - 2025, từ nguồn dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo và dự án hỗ trợ sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp (Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững) tiếp tục đầu tư gần 170 tỷ đồng thực hiện các mô hình sản xuất nông nghiệp. Chuyển từ việc “cho con cá” sang hỗ trợ “cần câu” thời gian qua đã góp phần nâng cao nhận thức, ý thức thoát nghèo của người dân, dần loại bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại để tích cực học tập, đổi mới cách làm, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến nhiều bất cập trong việc cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản, gồm: Các đơn vị, doanh nghiệp khai thác chưa quan tâm, thiếu trách nhiệm và nguồn quỹ phục hồi môi trường trong khai thác khoáng sản quá ít, không đủ thực hiện các đề án, dự án phục hồi môi trường.

Ðối với trách nhiệm của doanh nghiệp, hiện nay, trên địa bàn tỉnh đang xảy ra tình trạng khi đóng cửa điểm mỏ cũng là thời điểm doanh nghiệp tuyên bố phá sản, không đủ năng lực thực hiện việc phục hồi môi trường. Về kinh phí, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, các dự án khai thác khoáng sản phải ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường. Số tiền ký quỹ phải được tính toán bảo đảm đủ kinh phí để cải tạo, phục hồi môi trường căn cứ vào các nội dung cải tạo, phục hồi môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Tổng số tiền ký quỹ bằng tổng kinh phí của các hạng mục công trình cải tạo, phục hồi môi trường. Tuy nhiên, hiện nay mức ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường thấp (chỉ từ 1 - 3% tổng mức đầu tư) nên việc tổ chức cải tạo, phục hồi môi trường gặp nhiều khó khăn.

Sau thời gian dài khai thác quặng vàng tại bản Háng Trợ, xã Phì Nhừ (huyện Ðiện Biên Ðông), khoảng năm 2017, Công ty Cổ phần Công nghiệp Molybden Ðiện Biên đã rời đi để lại cả khu vực đồi, núi rộng lớn tan hoang. Nhiều hầm hố đào bới xiên ngang, xiên dọc, những hố sâu, rộng khắp nơi, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn cho người dân. Bên cạnh đó, hệ thống thực vật gần như bị phá hủy, đất đai bị cày xới, xói mòn, sụt lở nham nhở. Nguồn nước cũng bị ô nhiễm.

Trước tình trạng đó, tháng 2/2020, UBND tỉnh Ðiện Biên đã có Quyết định phê duyệt đề án đóng cửa mỏ khoáng sản tại điểm mỏ vàng bản Háng Trợ. Theo quy định, Công ty Cổ phần Công nghiệp Molybden Ðiện Biên phải có trách nhiệm thực hiện xong các công việc trong đề án, đồng thời phải báo cáo Sở Tài nguyên và Môi trường về công tác cải tạo, phục hồi môi trường khu vực mỏ để phối hợp tổ chức nghiệm thu, đánh giá kết quả thực hiện làm cơ sở ban hành quyết định đóng cửa mỏ theo quy định. Tuy nhiên, thời điểm đó, Công ty đã giải thể, phá sản không có năng lực để thực hiện việc cải tạo, phục hồi môi trường. Trong khi đó, mức ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường do Công ty đóng nộp 465 triệu đồng không thể đủ để thực hiện cải tạo môi trường trên diện tích hơn 39ha tại mỏ vàng Phì Nhừ. Do đó, trong quyết định phê duyệt Ðề án đóng cửa mỏ, UBND tỉnh đã giao nhiệm vụ cho UBND huyện Ðiện Biên Ðông là chủ đầu tư thực hiện Ðề án đóng cửa mỏ khoáng sản tại điểm mỏ vàng bản Háng Trợ. Tổng mức đầu tư gần 2,5 tỷ đồng, trong đó có 465,1 triệu đồng tiền ký quỹ phục hồi môi trường và trên 1,9 tỷ đồng là ngân sách địa phương hàng năm của tỉnh. Huyện Ðiện Biên Ðông đã tiến hành thực hiện một số hạng mục chính: San gạt mặt bằng khu vực đáy moong; tạo hệ thống rãnh thoát nước chống ùn ứ; chèn cửa lò bằng tường đá hộc và xi măng; cậy, gỡ đá treo bám vách ta luy; xây tường chắn chân đáy moong khai thác; nạo vét, khơi thông dòng chảy liền kề hang Háng Trợ; san gạt, cắt tầng trên các sườn dốc; san gạt khu vực vách trước và các tuyến đường vào mỏ, nội mỏ. Sau khi cải tạo mặt bằng, huyện Ðiện Biên Ðông đã trồng 38ha cây thông vĩ để cải tạo, phục hồi môi trường. Ðến nay, theo đánh giá của UBND xã Phì Nhừ, diện tích cây thông vĩ phát triển khá tốt. Môi trường tại khu vực mỏ đang từng bước phục hồi.

Tình trạng khai thác xong bỏ mặc hoặc chậm thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường cũng đang xảy ra tại các điểm mỏ khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. Ðơn cử như điểm mỏ khai thác cát tại bản Pom Lót, xã Pom Lót và đội 18, xã Noong Luống (huyện Ðiện Biên) do Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Ngọc Dũng làm chủ đầu tư đã đóng cửa mỏ từ năm 2021. Tuy nhiên, đến nay việc cải tạo, phục hồi môi trường vẫn chưa được chủ đầu tư thực hiện. Tại khu vực này vẫn còn nguyên hiện trạng sau khai thác, tạo thành vũng, hủm sâu gây nguy cơ sạt lở, xâm lấn vào đất trồng màu của người dân; ảnh hưởng đến dòng chảy sông Nậm Rốm. Tương tự, mỏ đá Mường Ảng 4 (xã Ẳng Nưa, huyện Mường Ảng) do Công ty Cổ phần Cao nguyên Hà Giang đã bị thu hồi giấy phép khai thác sau nhiều lần để xảy ra mất an toàn khai thác. Song đến nay, Công ty chưa nộp hồ sơ đề án đóng cửa mỏ; việc cải tạo, phục hồi môi trường vẫn chưa được thực hiện. Ðể đảm bảo an toàn, UBND huyện Mường Ảng đã chỉ đạo các lực lượng cạy, gỡ đá treo bám vách ta luy, đồng thời trồng thêm cây ở dưới chân khu vực khai thác mỏ.

Ðể giải quyết triệt để tình trạng các đơn vị, doanh nghiệp trốn tránh hoặc cố tình chậm trễ việc thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản, thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản. Trong đó, Sở Tài nguyên và Môi trường cần tổ chức rà soát, kiểm tra các khu vực mỏ đã thực hiện đóng cửa mỏ để có biện pháp xử lý theo quy định; kiên quyết xử lý trách nhiệm đối với chính quyền địa phương khi để xảy ra hoạt động khai thác khoáng sản trên khu vực đã thực hiện đóng cửa mỏ. Ðồng thời, chỉ đạo các đơn vị hoạt động khoáng sản thực hiện nghĩa vụ nộp tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường đúng, đủ và kịp thời. Nâng cao chất lượng tham mưu thẩm định phương án cải tạo, phục hồi môi trường trong khai thác khoáng sản theo hướng tăng mức ký quỹ để đảm bảo trách nhiệm thực hiện. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những đơn vị, tổ chức làm không đúng, không đầy đủ, làm ẩu trong quá trình thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường.

Giai đoạn 2019 - 2022, toàn tỉnh đã triển khai 79 dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, có 47 dự án liên kết trong lĩnh vực trồng trọt và 32 dự án liên kết về lĩnh vực chăn nuôi thuỷ sản. Các dự án đã hỗ trợ cây giống để triển khai trồng mới 1.100ha cây ăn quả, cây dược liệu, rau màu; hỗ trợ 64.000 con giống gia súc, gia cầm, thủy sản các loại. Bên cạnh đó, các dự án cũng hỗ trợ thêm về bao bì, nhãn mác, kiểm định chất lượng sản phẩm; hỗ trợ về nhà xưởng; công nghệ - kỹ thuật sản xuất... Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc triển khai thực hiện các dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giúp người sản xuất nông nghiệp tiếp cận tiến bộ khoa học - kỹ thuật, từng bước thay đổi tư duy trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, tăng thu nhập, góp phần hoàn thiện các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới.

Gia đình anh Ly A Hồ, bản Hồ Chim 2, xã Ma Thì Hồ (huyện Mường Chà) có hơn 2ha đất nương, trước đây chỉ canh tác các loại cây trồng truyền thống như: Lúa nương, ngô, sắn. Sau nhiều vụ, đất bạc màu, năng suất, chất lượng cây trồng ngày càng thấp. Năm 2022, UBND xã Ma Thì Hồ đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên nương. Anh Ly A Hồ đã đăng ký tham gia chuyển đổi 6.000m2 đất nương sang trồng bí đao. Tham gia dự án liên kết, anh Hồ được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện giới thiệu đi tham quan mô hình trồng bí đao tại thị trấn Mường Chà; được vay vốn Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai mô hình trồng bí đao trên diện tích đất trồng ngô.

Anh Ly A Hồ cho biết: Ðến nay, tôi đã đầu tư vào mô hình khoảng 100 triệu đồng để làm giàn, lắp đặt hệ thống tưới nước thông minh. Với sự hỗ trợ tích cực của cán bộ nông nghiệp huyện cây bí phát triển nhanh và ít sâu bệnh. Ðồng thời, các cơ quan cũng kết nối với doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Giống bí đao này có thể cho thu hoạch tới 10 lứa nếu chăm sóc tốt; với điều kiện chăm sóc vừa đủ như nhà tôi thì tối thiểu cũng thu được 6 lứa. Dự tính với diện tích 6.000m2 sẽ đạt 30 tấn quả, giá bán khoảng 8.000 đồng/kg; trừ chi phí, lợi nhuận ước đạt 100 triệu đồng.

Háng Lìa (huyện Ðiện Biên Ðông) là xã vùng cao, thuần nông, tập quán canh tác của người dân còn lạc hậu, sản xuất cây trồng, vật nuôi nhỏ lẻ, manh mún, gieo trồng theo kiểu tự phát, việc áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp còn nhiều hạn chế. Xuất phát từ thực tế đó và qua nghiên cứu thử nghiệm, năm 2019 Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Ðiện Biên Ðông phối hợp với Trung tâm Khuyến nông - Giống cây trồng, vật nuôi tỉnh triển khai hỗ trợ mô hình trồng cây lê vàng tại xã Háng Lìa. Quy mô dự án 1ha với 5 hộ dân tham gia. Người dân được hỗ trợ giống, vật tư nông nghiệp, tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc cây lê. Sau 3 năm thực hiện dự án, các vườn lê đều sinh trưởng, phát triển tốt; tỷ lệ cây sống trên 95%; nhiều diện tích đã cho thu hoạch với năng suất, sản lượng khá cao.

Ông Vàng A Nếnh, Phó Chủ tịch UBND xã Háng Lìa cho biết: Qua mô hình lê vàng triển khai tại 2 bản: Trống Dình và Háng Lìa B. Cây lê vàng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tại địa phương. Thời gian tới, UBND xã Háng Lìa sẽ lồng ghép nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia và các nguồn kinh phí hỗ trợ phát triển nông nghiệp để nhân rộng mô hình, mở rộng diện tích trồng lê vàng trên địa bàn. Ðồng thời phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp, hợp tác xã để tiêu thụ, đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm, có như vậy dự án mới đạt hiệu quả cao và bền vững.

Mô hình trồng bí đao ở Mường Chà hay lê vàng ở Ðiện Biên Ðông chỉ là 2 trong số nhiều mô hình hỗ trợ sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả cao trong thời gian qua. Năm 2023, song song với việc triển khai các dự án phát triển sản xuất theo nguồn vốn hỗ trợ phát triển nông nghiệp của tỉnh, các địa phương đang tập trung thực hiện các dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị bằng nguồn vốn sự nghiệp các chương trình mục tiêu quốc gia. Theo kế hoạch vốn, năm nay tổng nguồn vốn sự nghiệp các chương trình mục tiêu quốc gia được giao cho tỉnh quản lý, thực hiện là 969,313 tỷ đồng. Toàn tỉnh sẽ tiếp tục triển khai nhiều dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Ðây là cơ hội để người dân mở ra hướng phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng.

Tại huyện Mường Nhé, do ảnh hưởng của mưa lũ kéo dài, hệ thống lưới điện trên địa bàn huyện bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Một số vị trí cột điện bị ảnh hưởng, hư hỏng sạt lở móng cột nguy cơ gây sự cố lưới điện; nước lũ xói mòn gây đổ cột điện, sạt lở đất móng cột, có nguy cơ đổ cột (cột 347 ÐZ 35kV lộ 371 E21.7; cột 12 ÐZ 35kV NR Phứ Ma; cột 2.2 ÐZ 0,4kV TBA Húi To 2; cột 2.12 ÐZ 0,4kV TBA Pá Mỳ…). Ðiện lực Mường Nhé đã triển khai, thực hiện các phương án như: Ðối với vị trí sạt lở móng cột, đơn vị đào rãnh thoát nước ngăn nước mưa chảy trực tiếp vào móng cột, tiếp tục theo dõi và ứng phó. Còn những vị trí bị xói lở, chờ nước rút làm cánh phai nắn dòng chảy của nước, không cho nước chảy thẳng vào móng cột. Các vị trí cột đổ được dựng thay thế đồng thời cử người thường xuyên kiểm tra theo dõi khi có mưa gió, giông lốc.

Hiện nay, Ðiện lực Mường Nhé quản lý vận hành 406,85km đường dây 35kV, 192,34km đường dây 0,4kV, 144 trạm biến áp phân phối với tổng dung lượng 13.410kVA; quản lý 10.328 khách hàng. Do địa bàn rộng, việc khắc khục sự cố của đơn vị gặp nhiều khó khăn nhất là tại các điểm sạt lở nghiêm trọng và tuyến đường liên xã, liên thôn/bản chưa được đầu tư, bê tông hoá.

Ông Phạm Bá Dũng, Giám đốc Ðiện lực Mường Nhé cho biết: Ðể kịp thời khắc phục thiệt hại, ảnh hưởng do mưa lũ, đơn vị huy động toàn bộ lực lượng làm việc cả ngày lẫn đêm. Với mục tiêu đảm bảo cấp điện an toàn, ổn định cho Nhân dân địa bàn quản lý, các công nhân đặc biệt là Ðội Quản lý vận hành lưới điện trung hạ thế của đơn vị luôn cố gắng khắc phục khó khăn, triển khai hiệu quả nội dung phương án đã được đơn vị xây dựng. Nhờ vậy, trên địa bàn Ðiện lực Mường Nhé quản lý không bị gián đoạn cung cấp điện; nguồn điện được đảm bảo duy trì liên tục, ổn định phục vụ các hoạt động kinh tế - xã hội và đời sống của nhân dân.

Không chỉ với huyện Mường Nhé, mưa lớn kéo dài đã gây tình trạng sạt lở móng cột, sạt lở đất phía trên đường dây điện kéo theo đất đá, cây cối gây sự cố lưới điện; nước lũ xói mòn gây đổ cột điện ở nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh. Nhiều công trình điện bị thiệt hại như: Sạt lở đất móng cột, có nguy cơ đổ cột tại các vị trí cột 39 ÐZ 35kV Nậm Hạ lộ 371  E21.7 thuộc địa bàn xã Mường Toong (huyện Mường Nhé); vị trí cột 45 ÐZ 35kV lộ 375 E21.2 xã Thanh Nưa (huyện Ðiện Biên). Mưa to kéo dài cũng ảnh hưởng đến nhiều cột hạ thế: Na Ư, Phu Luông, Hẹ Muông, Nậm Hẹ (huyện Ðiện Biên); Chung Chải, Nậm Kè, Suối Voi, Mường Toong, Quảng Lâm (huyện Mường Nhé); Ma Thì Hồ, Si Pa Phìn, Sa Lông, Na Sang, Mường Mươn (huyện Mường Chà); Chà Cang (huyện Nậm Pồ)… các sự cố này đã làm gián đoạn cung cấp điện cho các phụ tải với trên 17 nghìn khách hàng. Mưa lớn kéo dài cũng làm đất đá trên taluy dương sạt lở gây đổ tường bao bảo vệ phía sau nhà điều hành Thủy điện Nậm Pay. Ðất đá trên taluy dương sạt lở xuống đường vào khu vực nhà van Thủy điện Nậm Pay...

Chủ động khắc phục kịp thời sự cố do mưa bão, trước mùa mưa năm nay Công ty Ðiện lực Ðiện Biên đã xây dựng cụ thể các phương án phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn phù hợp với từng địa bàn. Ðồng thời, Công ty và các Ðiện lực trực thuộc tổ chức diễn tập phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn nhằm chủ động xử lý khắc phục sự cố trong điều kiện thực tế nhanh chóng, tuyệt đối an toàn. Với tinh thần quyết tâm xử lý sự cố trong thời gian ngắn nhất theo phương châm “4 tại chỗ” và nguyên tắc “3 sẵn sàng”, ngành Ðiện đã đảm bảo cấp điện liên tục, không để xảy ra tình trạng mất điện kéo dài trên địa bàn tỉnh.

Ông Lù Văn Cường, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mường Ảng cho biết: “Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã tham mưu UBND huyện chỉ đạo hướng dẫn các địa phương và người dân chủ động các biện pháp phòng trừ sinh vật gây hại lúa. Chỉ đạo cán bộ kỹ thuật thường xuyên kiểm tra đồng ruộng, hướng dẫn người dân ngay tại đồng ruộng các biện phòng trừ để cây lúa sinh trưởng và phát triển ổn định, đảm bảo năng suất sản lượng đề ra”.  

Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mường Ảng dự báo thời gian tới, các trà lúa mùa trên địa bàn huyện tiếp tục xuất hiện một số đối tượng sâu bệnh, như: Tập đoàn rầy, sâu cuốn lá nhỏ, bệnh đạo ôn lá, bệnh bạc lá... Gia tăng nhẹ về mật độ và tỷ lệ, các đối tượng sinh vật khác gây hại phổ biến, làm ảnh hưởng lớn đến năng suất, chất lượng lúa nếu không được phòng trừ kịp thời. Do vậy, người dân cần thường xuyên thăm đồng, duy trì mực nước hợp lý trên đồng ruộng, không để ruộng ngập úng hoặc khô hạn, theo dõi tình hình sâu bệnh hại lúa để kịp thời thực hiện các biện pháp phòng trừ hiệu quả, đồng thời sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng” giúp giảm chi phí sản xuất, bảo vệ môi trường, góp phần bảo đảm năng suất, sản lượng lúa.

Mùa mưa lũ năm nay, tình hình thiên tai, mưa lũ trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của người dân, đặc biệt ở các huyện vùng cao như: Mường Nhé, Nậm Pồ, Tủa Chùa, Ðiện Biên Ðông. Hàng chục hộ dân phải di dời, hàng nghìn héc ta lúa và rau màu bị ngập, vùi lấp, hư hỏng hoàn toàn; thủy sản bị cuốn trôi... Ðể đảm bảo hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân, Sở Công Thương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân chủ động phòng ngừa, ứng phó với thiên tai; xây dựng phương án, kế hoạch dự trữ hàng hóa, nhu yếu phẩm thiết yếu. Các mặt hàng được chuẩn bị dự trữ tập trung vào các nhóm: Nhiên liệu xăng dầu, chất đốt; vật liệu xây dựng; lương thực thực phẩm, vật tư y tế... Ðặc biệt, đối với mặt hàng xăng dầu, Sở Công Thương chỉ đạo Công ty Xăng dầu Ðiện Biên dự trữ và có phương án cung ứng trong toàn hệ thống. Các cửa hàng bán đúng giá quy định và sẵn sàng cung cấp xăng dầu cho các vùng thiên tai, lũ lụt trong điều kiện bất lợi, mất điện, địa bàn có khả năng bị chia cắt.

Tại khu vực vùng cao, vùng xa, địa bàn có nguy cơ bị cô lập, ngập lụt cục bộ, dài ngày, các đại lý, cửa hàng tổng hợp cũng tăng nguồn hàng dự trữ tại chỗ, sẵn sàng phục vụ nhu cầu của người dân trong mọi điều kiện thời tiết, không để xảy ra thiếu hụt hàng hóa thiết yếu. Ðiển hình như tại huyện Mường Nhé, các doanh nghiệp, đại lý tham gia tạm trữ, vận chuyển hàng hóa nhu yếu phẩm cần thiết về các xã để cung ứng cho Nhân dân khi có bão lũ. Huyện cũng tích cực tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt việc dự phòng tại chỗ với tinh thần mỗi hộ gia đình, mỗi thôn, xã phải đảm bảo lượng dự trữ lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh và nhu yếu phẩm để sử dụng cho thời gian tối thiểu từ 1 - 2 tuần lễ; nhất là ở những vùng có nguy cơ bị cô lập khi thiên tai xảy ra. Ðồng thời, Ðội Quản lý thị trường số 4 (Cục Quản lý thị trường Ðiện Biên) thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, nâng giá, nhất là hàng thiết yếu trước, trong và sau mùa mưa, lũ. Do đó, khi xảy ra sự cố lún sụt và tạm thời không thể lưu thông qua cầu Nậm Nhé II, đến nay huyện Mường Nhé vẫn đảm bảo không để xảy ra tình trạng thiếu hụt hàng hóa.

Trên địa bàn huyện Ðiện Biên Ðông mưa lũ đã gây sạt lở đất đá, ách tắc giao thông tại một số tuyến trên địa bàn các xã: Tìa Dình, Háng Lìa, Pú Hồng, Xa Dung. Ðể đảm bảo lưu thông và vận chuyển, cung ứng hàng hóa thiết yếu tại 4 xã có tuyến đường thường xuyên bị sạt lở và chia cắt vào mùa mưa lũ kể trên, Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện đã phối hợp với các doanh nghiệp, nhà thầu thi công tuyến đường thực hiện san gạt, thông tuyến. Bên cạnh đó, các hộ kinh doanh, tiểu thương trên địa bàn các xã vùng cao, vùng dễ ảnh hưởng do thiên tai đã chủ động dự trữ hàng hóa thiết yếu trước mùa mưa. Ðặc biệt là mặt hàng lương thực thực phẩm và xăng dầu, đáp ứng nhu cầu người dân trong trường hợp tuyến đường tạm thời bị cô lập do mưa lũ.