Kinh tế - Thị trường

Trong 6 tháng đầu năm, trên địa bàn huyện Mường Ảng đã xảy ra một số đợt nắng nóng, nắng nóng cục bộ. Từ đầu tháng 1 đến đầu tháng 5 trên địa bàn huyện đã xảy ra những đợt nắng nóng kéo dài làm ảnh hưởng đến vật nuôi và diện tích cây trồng. Đất canh tác bị thu hẹp, chất lượng đất và năng suất cây trồng ngày một sụt giảm; trong đó 31,7ha đất trồng lúa 1 vụ và 2 vụ thiếu nước và không thể canh tác, gieo trồng.

Ông Tạ Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Ảng cho biết: Để chống hạn cho cây trồng, vật nuôi trên địa bàn, huyện đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tổ chức kiểm tra nguồn nước các công trình thủy lợi, khoanh vùng diện tích có nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước, xây dựng kế hoạch tưới cụ thể cho từng vùng; bố trí cơ cấu sản xuất vụ mùa, thời điểm xuống giống phù hợp. Đồng thời xây dựng kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa năm 2023. Cụ thể chuyển đổi 22,7ha (trong số 31,7ha đất lúa thiếu nước canh tác) sang trồng ngô, 9ha trồng lạc. Nâng cao năng lực dự báo nguồn nước, hạn hán, bảo đảm chủ động ứng phó với tác động của thời tiết cực đoan.

Ẳng Tở là một trong những xã đi đầu trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm ứng phó với tình hình hạn hán, nắng nóng kéo dài. Xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, triển khai kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng đến các hộ dân. Phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và các đoàn thể trong phổ biến chủ trương, kế hoạch, dự án, chính sách liên quan đến kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tạo sự đồng thuận của người dân trong triển khai thực hiện.

Ông Đào Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã Ẳng Tở cho biết: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng nâng cao hiệu quả sử dụng đất, hiệu quả kinh tế, tăng giá trị sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập, góp phần xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã. Thời gian qua, xã luôn quan tâm xác định cơ cấu cây trồng cho phù hợp với từng vùng chuyển đổi, từng chân ruộng, tập quán sản xuất và nhu cầu của thị trường. Đẩy mạnh công tác chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất cho phù hợp với từng loại cây trồng; xây dựng các mô hình trình diễn về giống cây trồng mới có năng suất cao, chất lượng tốt, chống chịu với sâu bệnh, các kỹ thuật canh tác tiến bộ thích ứng với biến đổi khí hậu... Qua rà soát của các bản, tổng diện tích nhu cầu đăng ký chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa năm 2023 là 8ha, đa phần chuyển đổi trên đất trồng lúa 1 vụ và 2 vụ thiếu nước canh tác sang một số cây hoa màu hàng năm (4ha ngô; 4ha lạc).

Chị Lường Thị Xoan, người dân bản Cha Nọ, xã Ẳng Tở cho biết: Nhà tôi có hơn 6.000m2 đất lúa 1 vụ, những năm gần đây do thời tiết thay đổi thất thường, nắng nóng kéo dài, ít mưa nên năng suất lúa rất thấp. Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu, năm nay gia đình tôi đã san gạt lại ruộng, chuyển sang trồng ngô lai. Ngô là giống cây không cần nhiều nước như trồng lúa, và có khả năng chịu hạn tốt hơn cây lúa, ngoài ra công chăm sóc cũng ít hơn. Hiện nay, ngô đã trổ cờ, gia đình đang đợi khi có mưa sẽ bón tiếp một lượt phân thúc cho bắp to và đẫy hạt hơn.

Lê là giống cây ưa khí hậu ôn đới, có khả năng chịu lạnh tốt, phù hợp với địa hình và thời tiết tại 2 xã Tỏa Tình và Tênh Phông. Từ cuối năm 2018, lê bén rễ tại 2 khu vực này với hơn 26ha từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo, nhằm hỗ trợ sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tạo sinh kế cho người dân trên địa bàn. Sang năm 2019, tiếp tục có thêm hơn 30ha lê được đầu tư xuống giống tại Tỏa Tình và khoảng 15ha tại Tênh Phông.

Ông Lê Ngọc Sơn, Bí thư Đảng ủy xã Tỏa Tình cho biết: “Là cây trồng mới đối với địa bàn nên ban đầu khi triển khai trồng lê cũng gặp không ít khó khăn. Các diện tích trồng lê được theo dõi, kiểm tra thường xuyên. UBND xã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện hướng dẫn kỹ thuật cho người dân. Đồng thời thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ, đôn đốc các hộ chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, tạo tán, vin cành, tỉa quả non... làm sao để có những vụ thu hoạch đạt chất lượng tốt”.

Gia đình chị Mùa Thị Giàng, bản Chế Á là một trong những hộ đầu tiên trồng thử nghiệm 200 gốc lê từ cuối năm 2018. Chị Giàng chia sẻ: “Trồng lê không khó, 1 năm chăm bón 2 lần, nhưng cần tỉ mỉ hơn một chút vì phải tỉa cành để tạo tán thấp, rộng cho cây. Những năm đầu, cùng trên diện tích này, nhà tôi còn trồng xen canh cà phê để nâng cao giá trị sử dụng đất. Năm nay là năm đầu tiên lê cho thu hoạch đồng loạt, bán ra thị trường thấy rất khả quan, tăng nguồn thu cho gia đình”.

Năm 2022, lê bắt đầu cho quả bói mỏng vỏ, mọng nước, ngọt, thơm, được người dân đặt nhiều kỳ vọng. Sang năm nay, các diện tích lê trồng năm 2018 đồng loạt cho hái trái ngọt. Trung bình mỗi cây vụ đầu được thu từ 3 - 5kg, giá bán dao động từ 25.000 - 30.000 đồng/kg.

Tại xã Tênh Phông, Chủ tịch UBND xã Mùa A Dụa cho biết: “Các diện tích lê tập trung tại khu vực bản Ten Hon. Vụ đầu tiên này, xã thu khoảng 700kg. Quả lê lần đầu được trồng tại địa bàn, lại thơm ngon nên bán khá chạy. Người dân hái đến đâu bán hết đến đấy. Giá cả cũng ổn nên bà con rất phấn khởi, mong muốn tiếp tục mở rộng diện tích trong những năm tới”.

Ngay từ năm nay, cơ quan chuyên môn huyện đã giới thiệu, kết nối doanh nghiệp ngoại tỉnh bao tiêu lê cho người dân, tuy nhiên do vụ đầu tiên sản lượng thu hoạch ít nên các hộ bán lẻ hoặc thương lái đến tận vườn thu mua. Mặc dù chưa tạo lập được liên kết bao tiêu vụ này nhưng với tiềm năng, giá trị kinh tế được đánh giá cao, năm 2023, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện triển khai dự án nhân rộng diện tích lê tại Tỏa Tình với 45ha.

Bà Nguyễn Thị Thanh Nga, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Tuần Giáo cho biết: “Đây là Dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, thuộc chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất nông lâm nghiệp, thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp huyện Tuần Giáo giai đoạn 2023 - 2028. Cụ thể, chuyển đổi 45ha đất nương, vườn tạp kém hiệu quả sang trồng lê VH6 với 88 hộ tham gia, thuộc 2 bản Hua Sa A và bản Lồng. Trong đó, Dự án tổ chức tập huấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật trồng lê cho người dân, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất, đảm bảo nâng cao hiệu quả kinh tế; xây dựng mô hình chuỗi liên kết sản xuất với tiêu thụ và sau này hướng tới mở rộng diện tích cho các hộ trong khu vực. Doanh nghiệp liên kết là Công ty Cổ phần nông nghiệp HT miền Bắc”.

Được biết, đến thời điểm hiện tại, các hộ dân tham gia dự án đã đào hố, xuống giống cây dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ của cán bộ chuyên môn. Những năm tới, sản lượng lê tại Tuần Giáo chắc chắn sẽ tiếp tục tăng. Với chất lượng quả được khẳng định vụ đầu và được doanh nghiệp hỗ trợ, bao tiêu ngay với cả những diện tích trồng từ trước, người dân Tỏa Tình, Tênh Phông yên tâm trồng trọt và đặt nhiều kỳ vọng vào cây lê.

Nhiều năm trước, cuộc sống gia đình ông Nguyễn Văn Hùng, bản Co Đứa, xã Na Sang gặp không ít khó khăn. Dù cố gắng làm ăn nhưng kinh tế cũng chẳng mấy khấm khá. Nhận thấy tiềm năng, lợi thế phát triển chăn nuôi ở địa phương, ông Hùng mạnh dạn huy động vốn từ người thân, gia đình, bạn bè đầu tư xây dựng chuồng trại, mua trâu, bò giống về nuôi. Những năm đầu chưa nhiều kinh nghiệm nên gia súc kém phát triển. Nhưng được sự động viên, đồng hành của cấp ủy, chính quyền địa phương, ông Hùng tìm mọi cách vượt qua khó khăn vươn lên thoát nghèo. Sau nhiều năm nỗ lực, tới nay ông đã gây dựng được mô hình chăn nuôi đại gia súc (trâu, bò) theo hình thức trang trại với gần 50 con và dự định sẽ tăng đàn trong những năm tiếp theo.

Ông Hùng chia sẻ: Trước kia gia đình cũng chỉ nuôi vài con gia súc để làm sức kéo; tuy nhiên được sự vận động của người thân và chính quyền xã, tôi quyết tâm phát triển kinh tế. Tới thời điểm này, mô hình chăn nuôi của gia đình tôi đã mang lại hiệu quả và cho thu nhập ổn định.

Những năm gần đây, chăn nuôi được xem là hướng đi quan trọng trong lộ trình xóa đói giảm nghèo của xã Pa Ham. Hiện nay, đàn vật nuôi của xã có gần 14.000 con, trong đó, hơn 3.000 con gia súc. Ông Màng Văn Nơm, Chủ tịch UBND xã cho biết: Trong các nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ xã, chúng tôi luôn quan tâm đến lĩnh vực chăn nuôi, nhất là phát triển chăn nuôi theo hướng tập trung. Đây là một trong những hướng đi phù hợp giúp xã từng bước ổn định, phát triển kinh tế bền vững.

Theo Chủ tịch UBND xã Pa Ham, để ngành chăn nuôi đi đúng hướng, hạn chế thấp nhất những rủi ro về thiên tai, dịch bệnh, hàng năm, chính quyền xã tăng cường phối hợp với cơ quan chuyên môn của huyện đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân cách chăm sóc cũng như phòng bệnh cho vật nuôi đúng cách. Đặc biệt, bước vào mùa đông, hoặc mùa nắng nóng, xã chỉ đạo bà con dự trữ nguồn thức ăn cho vật nuôi, nâng cấp, sửa chữa chuồng trại để bảo vệ đàn vật nuôi đúng cách, hiệu quả.

Xác định chăn nuôi là hướng đi quan trọng trong xóa đói giảm nghèo; những năm qua, lĩnh vực chăn nuôi, nhất là chăn nuôi đại gia súc được cấp ủy, chính quyền huyện Mường Chà đặc biệt quan tâm. Điều này càng được khẳng định khi năm 2016, huyện đã triển khai thí điểm mô hình chăn nuôi bò theo nhóm tại bản Huổi Đáp, xã Pa Ham. Mô hình được thực hiện trên tinh thần tự nguyện của các nhóm hộ có cùng sở thích, với mỗi nhóm có 6 hộ tham gia. Để thành lập được mô hình này, các gia đình tự nguyện tham gia “Dự án nhóm hộ vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh”. Từ nguồn vốn vay 30 triệu đồng của Quỹ Hỗ trợ nông dân huyện, nhóm đã mua 5 con bò cái sinh sản về chăn nuôi; đến nay đàn bò đã phát triển lên gần trên 50 con.

Tương tự mô hình chăn nuôi bò theo nhóm tại xã Pa Ham, năm 2019, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mường Chà triển khai Dự án Mô hình nuôi bò cái sinh sản giống địa phương năm 2019 - 2020, thuộc nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo, Chương trình 30a tại bản Phi Hai, xã Sá Tổng. Ban đầu, dự án được triển khai từ tháng 7/2019 cho 28 hộ nghèo với nguồn kinh phí hơn 594 triệu đồng. Qua 18 tháng thực hiện, số bò khi kết thúc dự án là 24 con, tăng 10 con, số bò có chửa là 7 con. Tổng giá trị đàn bò tăng thêm so với ban đầu là hơn 80 triệu đồng. Thấy được hiệu quả của mô hình đến nay, nhiều nông dân các xã vùng cao trên địa bàn huyện cũng áp dụng mô hình nuôi bò theo nhóm, từ đó góp phần nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo bền vững.

Bà Lò Thị Bua, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Mường Chà cho biết: Phát triển chăn nuôi, nhất là chăn nuôi đại gia súc hiện nay đang là một trong những chủ trương lớn của huyện. Do vậy, hàng năm, Hội thường xuyên phối hợp với các ngành chức năng đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, hỗ trợ về vốn, tư liệu sản xuất, hướng dẫn các kỹ thuật chăn nuôi cho người dân, do đó, nhận thức của người dân về phát triển chăn nuôi đã có nhiều chuyển biến. Hiện toàn huyện có gần 150 mô hình chăn nuôi đại gia súc vừa và nhỏ. Đây cũng sẽ là chìa khóa để người dân trên địa bàn xóa đói giảm nghèo trong thời gian tới.