Văn hóa - Xã Hội

Bản Nậm Đích, xã Chà Nưa là bản đặc biệt khó khăn của huyện Nậm Pồ, với gần 100% đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Trước đây cuộc sống của bà con rất khó khăn, nguồn thắp sáng chủ yếu là đèn dầu. Cuối năm 2023 bản có 90 hộ dân chính thức được sử dụng điện lưới quốc gia. Trưởng bản Mùa A Trang phấn khởi chia sẻ: “Trước đây chưa có điện, cuộc sống bà con cơ cực lắm, muốn làm gì cũng khó! Nay khác rồi. Ơn Đảng, Nhà nước đã đầu tư hệ thống điện lưới quốc gia làm thay đổi cuộc sống của hơn 90 hộ dân và tạo diện mạo nông thôn mới cho bản với sự no ấm đủ đầy. Có điện, được tiếp cận thông tin qua các chương trình truyền hình, phát thanh, bà con nắm bắt thêm thông tin hữu ích, nhất là việc thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất.

“Từ khi được sử dụng điện lưới, cuộc sống của gia đình tôi thay đổi. Gia đình đã mua nhiều thiết bị phục vụ sinh hoạt như nồi cơm, bếp điện, quạt điện. Vui nhất là mua ti vi về xem, qua các chương trình truyền hình tôi có thể học hỏi nhiều kiến thức về sản xuất nông nghiệp, ứng dụng vào trồng trọt, chăn nuôi. Tôi còn tích góp tiền mua máy móc phục vụ sản xuất, góp phần giảm nhân công, tăng năng suất lao động” - ông Vàng A Của, bản Nậm Đích chia sẻ. 

Huyện Nậm Pồ thành lập năm 2013. Lúc mới thành lập, toàn huyện chỉ 55/121 thôn, bản có điện; 8/15 xã có điện. Hơn 10 năm qua, nhiều dự án đưa điện về vùng sâu, vùng xa đã được triển khai thực hiện trên địa bàn huyện. Đến nay, 15/15 xã và 101/121 bản của huyện có điện lưới quốc gia; tỷ lệ hộ sử dụng điện ước đạt 89,52%. 

Kết quả trên thể hiện sự nỗ lực đưa điện về vùng cao song đến nay huyện Nậm Pồ vẫn còn 20 bản chưa được sử dụng điện. Để xóa bản “trắng” về điện, cấp ủy, chính quyền huyện đã và đang huy động mọi nguồn lực triển khai các dự án kéo điện về vùng cao. Đặc biệt dự án cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia, chương trình “Bừng sáng Điện Biên” tại huyện Nậm Pồ, xây dựng hệ thống lưới điện nông thôn cấp điện sinh hoạt và sản xuất cho 13 bản thuộc 8 xã trên địa bàn huyện sẽ góp phần làm thay đổi đời sống nhân dân. Dự án có quy mô đầu tư xây dựng mới 11 đoạn tuyến đường dây trung thế, tổng chiều dài 40,445km; 11 trạm biến áp với tổng dung lượng 550kVA; 25,428km đường dây hạ thế sau các trạm biến áp xây dựng mới và 2 đoạn phát triển hạ thế sau trạm biến áp hiện có; lắp đặt mới 582 công tơ.

Ông Cao Xuân Hùng, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Dự án và Phát triển quỹ đất huyện Nậm Pồ cho biết: Dự án được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1418/QĐ-UBND với tổng mức đầu tư trên 163 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương, thời gian thực hiện dự án từ năm 2024 - 2026. Đến nay, đơn vị tư vấn đã hoàn thành công tác lập, thẩm định và phát hành hồ sơ mời thầu các gói thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia vào ngày 12/11/2024; trong đó sắp xếp thứ tự ưu tiên thi công xây dựng theo nguyên tắc “Thi công dứt điểm cho từng điểm bản để có thể đấu nối, đóng điện cho khách hàng; các điểm bản thuận lợi về mặt bằng thi công trước, điểm bản khó khăn thi công sau”. Về công tác giải phóng mặt bằng, UBND huyện phối hợp với tổ tuyên truyền, tổ giải phóng mặt bằng và các đơn vị có liên quan tổ chức tuyên truyền, vận động được 286/316 hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư tự nguyên trả lại đất cho Nhà nước (hiến đất) với diện tích 5.986,5m2 tại 13 điểm bản trên địa bàn huyện để thực hiện dự án. Việc thực hiện dự án sẽ góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần, vật chất, mở ra cơ hội để người dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bền vững.

Với địa bàn vùng cao, biên giới, địa hình hiểm trở, nhiều thôn, bản trên địa bàn tỉnh chưa có điện lưới quốc gia. Điều này đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu hưởng thụ cũng như việc nâng cao đời sống nhân dân. Tại một số địa phương, người dân phải dựa vào các nguồn điện tạm thời, chất lượng điện không ổn định, chi phí cao. Đưa điện về vùng cao, tỉnh đã tập trung lồng ghép nhiều nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình điện nông thôn. Hàng loạt dự án được triển khai với mục tiêu đưa điện đến từng hộ dân, dù ở vùng hẻo lánh nhất. Đến hết tháng 9/2024, toàn tỉnh có 129/129 xã phường, thị trấn được cấp điện lưới quốc gia, đạt 100%. Số hộ dân toàn tỉnh được dùng điện lưới quốc gia đạt 93,9%, trong đó số hộ nông thôn có điện đạt 92,6%. 

Để xóa bản “trắng” điện lưới quốc gia, năm 2024 tỉnh Điện Biên đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia thuộc Chương trình “Bừng sáng Điện Biên” với mục tiêu xây dựng hệ thống điện nông thôn cấp điện sinh hoạt và sản xuất cho 5.093 hộ dân của 110 thôn, bản thuộc 47 xã trên địa bàn các huyện: Điện Biên, Mường Nhé, Mường Chà, Nậm Pồ, Mường Ảng, Tuần Giáo, Tủa Chùa. Đây là các thôn, bản vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn. Quy mô dự án đầu tư xây dựng, lắp đặt mới 365,197km đường dây trung áp 35kV; 105 trạm biến áp với tổng công suất là 5.550KVA; 159,276km đường dây hạ áp 0,4kV và 5.093 công tơ. Dự án phân chia thành 7 dự án thành phần với tổng mức đầu tư 1.260 tỷ đồng, thực hiện từ năm 2024 đến năm 2026. Đây là dự án quan trọng, góp phần mang lại ánh sáng và hy vọng cho các bản làng vùng sâu, vùng xa.

Có thể khẳng định, nỗ lực đưa điện về vùng cao của tỉnh Điện Biên là minh chứng rõ ràng thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống ở các bản làng vùng sâu, vùng xa, biên giới. Ánh sáng điện không chỉ thắp sáng bản làng, thay đổi diện mạo nông thôn mới mà còn mở ra cơ hội để người dân phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững; đặc biệt là thúc đẩy nền kinh tế, giáo dục và y tế ở địa phương.

Bài, ảnh: Sầm Phúc

Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Thấm nhuần lời dạy của Bác, trước mỗi kỳ đại hội đảng, công tác cán bộ luôn được các cấp ủy trong tỉnh đặc biệt quan tâm và có nhiều cách làm sáng tạo để đổi mới, trong đó, đặc biệt chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, nhằm tạo nguồn cán bộ kế cận cho giai đoạn mới.

Xác định rõ vị trí, vai trò công tác cán bộ, trước và sau mỗi kỳ đại hội đảng, huyện Mường Nhé đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Căn cứ tiêu chuẩn chức danh cán bộ theo quy định, tình hình thực tế đội ngũ cán bộ, nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của các cơ quan, đơn vị, huyện xây dựng kế hoạch, cử cán bộ, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, quản lý nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị. 

Ông Tạ Văn Sơn, Chủ tịch UBND huyện Mường Nhé cho biết: Việc chọn, cử cán bộ đi đào tạo, bồi dưỡng luôn được huyện thực hiện bảo đảm khách quan, dân chủ trên cơ sở kế hoạch, quy hoạch cán bộ. Trong đó, huyện ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong quy hoạch, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số. Sau đào tạo, lực lượng này có sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, là cơ sở, nền tảng cho nhân sự đại hội.

Bên cạnh đào tạo, bồi dưỡng; điều động, luân chuyển có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác cán bộ. Đây là bước tiến mang tính đột phá nhằm thử thách, đào tạo cán bộ nhiều bản lĩnh, kinh nghiệm gắn với thực tiễn ở cơ sở… Thực tiễn cho thấy, nơi đâu quan tâm, chú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, điều động, luân chuyển cán bộ thì nơi đó sẽ có sự chuyển biến trên tất cả các lĩnh vực. Đánh giá của các cấp ủy cơ bản công tác luân chuyển cán bộ được triển khai chặt chẽ, hiệu quả, đúng quy trình, quy định. Ða số cán bộ được luân chuyển đều yên tâm công tác, tự giác rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, bản lĩnh chính trị, kỹ năng chuyên môn, gắn bó sâu sát với cơ sở, tích lũy được kinh nghiệm thực tiễn, tiếp cận nhanh với điều kiện, môi trường làm việc mới. Từ đó, góp phần tích cực giúp địa phương, đơn vị ổn định tổ chức bộ máy, cán bộ, lãnh đạo; khắc phục tình trạng nơi thừa, nơi thiếu, cục bộ, khép kín hoặc kén chọn vị trí trong công tác cán bộ...

Qua thống kê, từ đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025 đến nay, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã phối hợp tổ chức hàng trăm lớp đào tạo về chuyên môn, lý luận chính trị, chức danh nghề nghiệp, vị trí việc làm cho đội ngũ cán bộ, công chức. Sau đào tạo, bồi dưỡng, trình độ đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là cấp cơ sở đều đạt chuẩn theo quy định. Cán bộ đã phát huy được vai trò, trách nhiệm đối với dân, nhất là thực hiện tốt chế độ lấy ý kiến nhân dân trước khi quyết định các công việc có liên quan đến đời sống người dân... từ đó được nhân dân đồng tình, ủng hộ.

Quy trình nhân sự chặt chẽ, thận trọng

Nếu như xây dựng Đảng là nhiệm vụ “then chốt” thì công tác cán bộ được xem là “khâu then chốt của then chốt”. Điều này giúp các cấp ủy nâng cao sức chiến đấu và năng lực lãnh đạo để phát huy tốt hơn vai trò của mình trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, từ đó tạo dựng, nâng cao niềm tin của nhân dân.

Trên tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, thời gian qua, các cấp ủy đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức cơ sở đảng thực hiện công tác nhân sự theo quy trình chặt chẽ, khoa học và nhất quán, bảo đảm thật sự công tâm, khách quan.

Tại huyện Mường Ảng, quán triệt Chỉ thị 35 của Bộ Chính trị và Kế hoạch 158 của Tỉnh ủy về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng, Ban Thường vụ Huyện ủy đã tổ chức tuyên truyền quán triệt nội dung này đến toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân. Chủ động thành lập các tiểu ban phục vụ đại hội theo quy định. Trong đó, đặc biệt chú trọng công tác nhân sự cho đại hội đảng các cấp.

Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Mường Ảng Hà Quốc Thịnh cho biết: Huyện nhất quán thực hiện nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ, đề cao vai trò, trách nhiệm của tập thể lãnh đạo và người đứng đầu theo quy định. Bảo đảm sự kế thừa, đổi mới và phát triển liên tục của đội ngũ cán bộ; coi trọng chất lượng, có số lượng và cơ cấu hợp lý. Triển khai các khâu trong công tác cán bộ theo hướng mở rộng, dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch, chặt chẽ, đúng quy định. Quan điểm là cán bộ được bố trí phải vừa hồng, vừa chuyên, có tầm nhìn, tư duy đổi mới, sâu sát với cơ sở, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Bên cạnh đó, chỉ đạo thực hiện công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ phải thường xuyên đổi mới, xác định rõ khâu đột phá để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.

Hiện nay các cấp ủy đảng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức cơ sở đảng tổng kết công tác nhân sự nhiệm kỳ 2020 - 2025 đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Hướng dẫn tổ chức cơ sở đảng xây dựng đề án nhân sự, thực hiện quy trình công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy; trong đó, nhấn mạnh công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử phải thực hiện đúng nguyên tắc, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước...

Công tác chuẩn bị nhân sự phải làm thật thận trọng, “làm đến đâu, chắc đến đó”, gắn kết chặt chẽ với công tác quy hoạch, chuẩn bị nhân sự lãnh đạo các cơ quan Đảng, Nhà nước, mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội nhiệm kỳ tới. Chú trọng phát hiện, lựa chọn, giới thiệu những cán bộ đã kinh qua thực tiễn, có thành tích, kết quả, sản phẩm công tác và quan tâm cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số. Không quy hoạch những trường hợp vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước; vi phạm những điều đảng viên không được làm và quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ; vi phạm trách nhiệm nêu gương, để bản thân hoặc vợ (chồng), con có lối sống thiếu gương mẫu, lợi dụng chức quyền để thu lợi bất chính; để nội bộ mất đoàn kết...

Quang Long

Theo nghĩa phiên âm từ tiếng Hà Nhì, "Khù Sự Chà" được hiểu là ăn Tết năm mới. Tết được tổ chức trong tháng 12, ngày tổ chức không cố định mà phụ thuộc vào ngày tốt trong tháng. Thông thường người Hà Nhì chọn ngày đón Tết cổ truyền bắt đầu từ ngày Thìn đầu tiên của tháng 12 dương lịch. Theo quan niệm, ngày Thìn là ngày Rồng mang ý nghĩa may mắn, thịnh vượng và ấm no.

Để tổ chức Tết Khù Sự Chà, từ ngày hôm trước các thành viên trong gia đình chuẩn bị gà, gạo nếp, lợn và chỉnh trang dọn dẹp khuôn viên gia đình, bản làng.

Ngày đầu của Tết được tính từ khắc đầu tiên trong ngày Thìn. Công việc được những người phụ nữ, đàn ông trong gia đình phân chia rõ ràng. Những người đàn ông khỏe mạnh bắt, thịt lợn làm cỗ, phụ nữ nặn bánh trôi, chuẩn bị mâm cúng năm mới. Khi cúng xong gia chủ tiến hành xem gan, mật lợn để đoán cát, hung.

Bà Pờ Mì Sư, bản A Pa Chải, xã Sín Thầu cho biết: Với người Hà Nhì, việc cúng tổ tiên, thần linh trong năm mới do chủ nhà thực hiện, không phân biệt phụ nữ hay đàn ông. Vật phẩm chính phục vụ cúng lễ là bánh trôi. Những chiếc bánh trôi tròn, trắng, ngọt thanh thể hiện sự tròn trịa, đủ đầy, sung túc trong năm mới.

Mâm cúng lễ đầu năm gồm hai mâm. Một mâm thực hiện ở đầu giường trong buồng ngủ của chủ nhà, một mâm thực hiện ngoài khu vực nhà chính.

 Với mâm lễ ngoài nhà chính, sau khi xếp vật phẩm gia chủ tiến hành mời tổ tiên, thần linh về ăn Tết cùng gia đình, công đoạn cuối cùng sẽ chia một phần nhỏ vật phẩm cúng lễ ra xung quanh mời các ma đói, cô hồn không nơi nương tựa được no trong những ngày Tết. Sau lễ, mâm lễ có gan, mật lợn mới mổ sẽ được gia chủ sử dụng để xem cát, hung. Từ độ lớn nhỏ, màu sắc của gan, mật lợn thể hiện điềm tốt, điềm xấu trong năm mới.

Sau khi đã cúng lễ, xem gan, mật lợn xong, gia chủ bày thêm một mâm lễ di chuyển vào khu vực phòng ngủ của mình. Ông Lỳ Xuyến Phù, bản A Pa Chải chia sẻ: Trước kia khi còn chiến tranh, di tản thường xuyên nên một số phong tục của người Hà Nhì dần thay đổi, thích nghi và phát triển cho tới ngày nay. Khác với dân tộc khác, bàn thờ của người Hà Nhì không được đóng to, chắc chắn mà là ống tre cắm một vài cành cây, tre… buộc tại đầu giường của gia chủ. Khi chuyển nhà bất chợt chỉ cần tháo ống tre, mang theo bên mình về nhà mới. Đây là phong tục được hình thành từ lâu đời, gắn liền với lịch sử hình thành, phát triển bản làng người Hà Nhì nơi cực Tây Tổ quốc.

 Sau khi hoàn thành khâu tế lễ sẽ là hoạt động vui Tết. Người Hà Nhì ăn Tết khoảng 3 ngày, với người dân nơi đây ngày Tết là hoạt động chung của cả bản làng. Các thành viên trong cộng đồng đi từng nhà ăn Tết, chúc Tết. Từ khắp các nóc nhà, khói bếp sẽ bay không ngừng, trong nhà, ngoài ngõ đều là những tiếng rộn ràng chúc mừng năm mới, mùa mới bội thu.

Bài, ảnh: Trần Nhâm